Φεστιβάλ Καννών: Βραβεία Γυναικείας Ερμηνείας. Ανακεφαλαίωση

Σκέφτηκα να μαζέψω σε μια ανάρτηση όλες τις προηγούμενες που έχουν τις ταινίες που βραβεύτηκαν για τη γυναικεία ερμηνεία στις Κάννες, γιατί είναι σκόρπιες στο μπλογκ.
Ορίστε με χρονολογική σειρά:

1946-1959
1960-1966
1967-1976
1977-1983
1984-1991
1992-2000
2001-2011

Δυστυχώς δεν κατάφερα να εντοπίσω το Les Violons du Bal του 74 και το Déryné, Hol Van? του 76. Επίσης το Come Back, Little Sheba to 53 δεν πήρε ακριβώς βραβείο αλλά κάτι σαν τιμητική αναφορά. Αυτό λέει τουλάχιστον η γερμανική βικιπαίδεια που δεν έχει την ταινία στη λίστα των νικητριών, και δεν το έψαξα παραπάνω, απλά το θεώρησα κανονικό βραβείο.
Μέσα στα 65 χρόνια απ' το 46 μέχρι το 2011 άλλαξαν φυσικά πολλά πράγματα στις κοινωνίες μας, κι αυτό αντικατοπτρίζεται και στις ταινίες, όχι απόλυτα όμως, αφού η τέχνη υπακούει σε δικούς της νόμους και έχει δικά της κλισέ και στερεότυπα. Εξάλλου μόνο και μόνο που το βραβείο ήταν γυναικείας ερμηνείας, ήταν αναμενόμενο οι περισσότερες ταινίες να έχουν πρωταγωνίστριες (σχετικά) ενδιαφέροντες γυναικείους χαρακτήρες. Αλλά για βγάλει κανείς σοβαρά συμπεράσματα για την παρουσίαση της γυναίκας στον κινηματογράφο πρέπει να δει μεγάλο μέρος της παραγωγής κάθε χρονιάς.
Η πιο κραυγαλέα εξέλιξη και η πιο εύκολη να την παρατηρήσει κάποια ερασιτέχνης σαν εμένα ήταν η σεξουαλικότητα της ηρωίδας. Οι πρώτες ηθοποιοί εμφανίζονται ντυμένες και σεμνές, δεν έχουμε γυμνές σκηνές, ενώ οι τελευταίες συνήθως εμφανίζονται κάποια στιγμή γυμνές και συχνά έχουμε «σκληρές ερωτικές σκηνές». Η εξέλιξη αυτή είναι πολύ χαρακτηριστικά σταδιακή.
Το μεγαλύτερο παράπονό μου, εκτός από την γενικά κακή ποιότητα των ταινιών, είναι η παντελής επικράτηση δυτικοευρωπαίων και κυρίως αμερικανίδων ηθοποιών. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί με πολλούς τρόπους, πχ. οι Αμερικάνες ήταν πιο δημοφιλείς και ήταν πιο συμφέρον να πάρουν αυτές βραβείο παρά μια άγνωστη στο δυτικό κοινό γιαπωνέζα. Η μπορεί οι ασιατικές λόγου χάρη ταινίες να είχαν πολύ ασήμαντους γυναικείους ρόλους. Εξάλλου η Αμερική, η Γαλλία και η Αγγλία είναι από τις χώρες όπου η χειραφέτηση της γυναίκας άρχισε να γίνεται νωρίτερα. Όπως και να 'χει, το αποτέλεσμα ήταν η επανάληψη των ίδιων και των ίδιων καταστάσεων.
Το συχνότερο επάγγελμα ήταν αρχικά και αναμενόμενα τα οικιακά, πράγματι η συχνότερη απασχόληση στα ανώτερα στρώματα της δυτικής κοινωνίας. Άλλο συχνό επάγγελμα είναι μουσικός (πιανίστα, τραγουδίστρια) και γενικότερα καλλιτέχνις (ηθοποιός, χορεύτρια, ακροβάτισσα). Ειδικά προς το τέλος αρχίζουν να αυξάνονται εργάτριες ή άλλου είδους χαμηλόμισθες. 5-6 εκδίδονται κάποια στιγμή, έστω περιστασιακά ή έχουν παρόμοιο τρόμο να βγάζουν το ψωμί τους. Δυο μόνο καταφέρνουν κάτι πραγματικά σπουδαίο, η Λούξεμπουργκ και η Ιζαντόρα Ντάνκαν. Οι υπόλοιπες είναι συνήθως ανώνυμες γυναίκες της διπλανής πόρτας, ασήμαντες και ανώνυμες, και περισσότερο προκαλούν οίκτο παρά εμπνέουν. Έχουμε βέβαια και δυο βασίλισσες οι οποίες όμως δεν παίζουν μεγάλο ρόλο στις ταινίες τους.
Αν κατάλαβα καλά η ερμηνεία της κάθε ηθοποιού έπαιξε ελάχιστο ρόλο στη βράβευσή της. Μάλλον παίρνουν βραβείο ερμηνείας ταινίες οι οποίες είναι μεν καλές (σύμφωνα με τα κριτήρια των κριτικών) αλλά όχι τόσο καλές ώστε να πάρουν ένα από τα μεγαλύτερα βραβεία. Σίγουρα το μάρκετινγκ ή η διάθεση να τιμήσουν κάποια σπουδαία ερμηνεύτρια παίζουν κάποιο ρόλο.

Δε θέλω να γίνομαι κακιά και κυριολεκτικά σκύλα αλλά πιστεύω ότι στα φεστιβάλ το ένα τρίτο των ταινιών είναι σκουπίδια που διαγωνίζονται είτε γιατί είναι ακριβές παραγωγές είτε για να αντιπροσωπεύσουν κάτι (μια χώρα, ένα κινηματογραφικό είδος) είτε γιατί ο σκηνοθέτης τους είναι αγαπημένος των φεστιβάλ για λόγους που δεν καταλαβαίνω, το ένα τρίτο είναι μέτριες ταινίες που διαγωνίζονται για τους ίδιους λόγους, και μόνο ένα τρίτο είναι αξιόλογες. Υπάρχει λοιπόν λόγος να ασχολούμαι με τα φεστιβάλ; Μάλλον όχι. Βέβαια έτσι ανακάλυψα πολλούς σκηνοθέτες, αλλά παρατήρησα και κάποια πράγματα για ταινίες και κριτικούς. Πχ όλοι σχεδόν οι Έλληνες κριτικοί που είναι ανταποκριτές στα φεστιβάλ γράφουν μεγάλα αφιερώματα για μεγάλες παραγωγές, και δεν αναφέρονται σχεδόν καθόλου σε μικρότερες ταινίες που τελικά δεν έρχονται στους κινηματογράφους. Βέβαια τελικά μπορεί να θάψουν μια τέτοια ταινία για την οποία προηγουμένως είχαν κάνει πολυσέλιδο αφιέρωμα. Εμείς οι ερασιτέχνες κριτικοί δε μαθαίνουμε ποτέ για τις άγνωστες ταινίες των φεστιβάλ, παρόλο που συμμετείχαν «ισότιμα» στο διαγωνισμό και κατά συνέπεια συζητάμε ποια μας άρεσε περισσότερο απ' τις πολυδιαφημισμένες, κι έτσι ο κύκλος συνεχίζεται.
Αυτά.