Φεστιβάλ Καννών: Βραβεία Γυναικείας Ερμηνείας 1967-1976

Σε προηγούμενες αναρτήσεις είχα γράψει για τις ταινίες που κέρδισαν στις Κάννες το βραβείο γυναικείας ερμηνείας το 1960-66 και το 1946-59, από δέκα ταινίες κάθε φορά. Δυστυχώς αυτή τη φορά δε βρήκα πουθενά 2 απ΄τις επόμενες 10 ταινίες, δηλαδή το «Les Violons du Bal» (1974) και το «Déryné, Hol Van?» (1976). Αν τις δω θα συμπληρώσω την ανάρτηση. Το 68 όπως είναι γνωστό το φεστιβάλ δεν πραγματοποιήθηκε.

1967 Pia Degermark. Elvira Madigan του Bo Widerberg. Η απόλυτη ρομαντική ταινία που περιγράφει τις τελευταίες μέρες της ζωής ενός παράνομου ζευγαριού στη Σουηδία του 19ου αιώνα. Η Ελβίρα Μάντιγκαν αρτίστα του τσίρκου και ο αγαπημένος της- λιποτάκτης αξιωματικός αγκαλιάζονται, φιλιούνται, κάνουν πικνίκ στο γρασίδι, κυνηγάνε πεταλούδες και τρώνε φρούτα του δάσους, ενώ κατάξανθα σκανδιναβάκια παίζουν αμέριμνα και πουλάκια κελαηδάνε. Μια φιλοσοφία «ανακάλυψε τον εαυτό σου» και «κάνε έρωτα όχι πόλεμο» διακατέχει την ταινία αυτή. Η Ντέγκερμαρκ επιλέχθηκε για τα μεγάλα γαλανά της μάτια αλλά τελικά δεν κατάφερε να ορθοποδίσει σαν ηθοποιός.

1969 Vanessa Redgrave. Isadora του Karel Reisz. Μετά από τρία χρόνια η Ρέντγκρέιβ κερδίζει πάλι το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στις Κάννες και πάλι σε ταινία του Reisz. Εδώ έχουμε τη βιογραφία της διάσημης χορεύτριας Isadora Duncan. Η ταινία παρουσιάζει την Ντάνκαν σαν ένα άτομο αυθόρμητο και παθιασμένο αλλά και επιφανειακό. Γίνεται η ερωμένη ενός πάμπλουτου επιχειρηματία , ύστερα γίνεται πολίτης της Σοβιετικής Ένωσης και ένθερμη υποστηρίκτρια του κομμουνισμού, και τελικά καταλήγει να κυνηγάει νεαρούς σε θέρετρα της Γαλλίας. Δυστυχώς δε βρήκα την ολοκληρωμένη βερσιόν των 168 λεπτών, η βερσιόν που βρήκα επικεντρωνόταν στις πικάντικες λεπτομέρειες της ζωής της. Υποθέτω το βραβείο το πήρε η ταινία γιατί παρουσιάζει ένα είδος ελεύθερης και ανυπότακτης γυναίκας και γιατί όχι κομμουνίστριας που τα βάζει με τον συντηρητισμό των ΗΠΑ.

1970 Ottavia Piccolo. Metello του Mauro Bolognini. Ο Μετέλλο είναι ένας εργάτης στη Φλωρεντία στο τέλος του δέκατου ένατου αιώνα που αγωνίζεται για τα δικαιώματα της τάξης του και παράλληλα γνωρίζει διάφορες όμορφες γυναίκες. Η Ερσίλια είναι η αγνή κόρη σκοτωμένου εργάτη που τον παντρεύεται. Κάποια στιγμή της λέει ότι αυτή φταίει που την κερατώνει επειδή δεν αντέχει τη ζωή με μια τόσο τέλεια γυναίκα. Δε ξέρουμε αν έχει δίκιο γιατί ο χαρακτήρας της δεν αναπτύσσεται καθόλου, πάντως στο τέλος το ζευγάρι ενώνεται ξανά και σώζεται χάρη στην ευγενική προσφορά της Βιόλας της (πλούσιας) πρώτης ερωτικής συντρόφου του πρωταγωνιστή.

1971 Kitty Winn. The Panic in Needle Park του Jerry Schatzberg. Η γλυκύτατη Χέλεν γνωρίζει ένα βαποράκι (Al Pacino) και μυείται στον κόσμο της ηρωίνης και του (όχι πολύ σοβαρού) εγκλήματος. Η ταινία μου άρεσε αρκετά, στις μισές σκηνές υπάρχει σύριγγα, ενώ μουσική μελοδραματισμοί κτλ απουσιάζουν. Ο Πατσίνο πάντως έπαιζε καλύτερα από την Kitty Winn, που είναι κάπως υποτονική.

1972 Susannah York. Images του Robert Altman. Εδώ έχουμε μια σέξυ πλούσια παραμελημένη νοικοκυρά που πάσχει από σπάνιο συνδυασμό ψυχιατρικών προβλημάτων. Το ξεχωριστό σ'αυτή είναι ότι έχει επίγνωση της τρέλας της, δηλαδή συνήθως αναγνωρίζει τις ψευδαισθήσεις της (ψευδοψευδαισθήσεις;) και έχει μάθει να τις αγνοεί ή τουλάχιστον προσπαθεί να τις ξεφορτωθεί. Δεν είναι και άσχημο για θρίλερ.

1973 Joanne Woodward. The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds του Paul Newman. Μια χήρα νοικοκυρά μητέρα δυο έφηβων κοριτσιών ζει σε μια βαρετή αμερικανική κωμόπολη. Η Μπέτυ νιώθει ότι τα όνειρα της δεν πραγματοποιήθηκαν και δεν ανταποκρίνεται στα καθήκοντα της: το σπίτι της είναι ακατάστατο και δε φέρεται πολύ καλά στις κόρες της. Το λύκειο (college) παίζει σημαντικό ρόλο στο έργο· η Μπέτυ θυμάται συνέχεια περιστατικά από τη μαθητική της ζωή (τα κλασικά: χόρευα, ήμουν όμορφη, με γούσταρε ο τάδε), και συναντά τυχαία παλιούς συμμαθητές, από τις κόρες της η μεγαλύτερη είναι δημοφιλής μαζορέτα ενώ η μικρή δεν έχει φίλους και ασχολείται με την επιστήμη. Δεν καταλαβαίνω την εμμονή των Αμερικάνων με το σχολείο τους. ειδικά σε ταινίες με απογοητευμένες νοικοκυρές η μαθητική ζωή φαίνεται να είναι η ομορφότερη και σημαντικότερη περίοδος της ζωής τους, και μετά την αποφοίτηση ακολουθεί γάμος, αποτυχία του γάμου κι η μισή ζωή της νοικοκυροσύνης. Πάντως αυτή η ταινία είναι αρκετά ενδιαφέρουσα με την έννοια ότι η Μπέτυ είναι σχετικά αντιπαθητική και όχι ιδαίτερα καθως πρέπει, δηλαδή έχει κάτι αληθινό.

1975 Valerie Perrine. Lenny του Bob Fosse. Βιογραφία του κωμικού Λέννυ Μπρους που αντιμετώπισε τον πουριτανισμό της αμερικανικής κοινωνίας αλλά και της δικαιοσύνης για τα ξεδιάντροπα λόγια που ξεστόμιζε «δημόσια» στα σόου του και που πραγματικά σήμερα μοιάζουν εντελώς άκακα. Ο Μπρους ξεκίνησε την καριέρα του με ανώδυνα και χιλιοειπωμένα αστεία, αλλά στη συνέχεια ενόχλησε πολλούς όταν άρχισε να μιλάει για πολιτικά θέματα. Παράλληλα με την εξιστόριση της ζωής του, βλέπουμε συνεντεύξεις των κοντινών του ανθρώπων και αποσπάσματα από τα σόου του. Η Perrine είναι η στριπτιτζού σύζυγός του και παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του στο πρώτο μέρος της ταινίας, αλλά στο δεύτερο μισό ο χαρακτήρας της χάνεται. Τα ναρκωτικά και οι καταχρήσεις κάνουν την παρουσία τους κι εδώ, και κάποια στιγμή γίνεται αναφορά στην ταινία «I'll cry tomorrow»! Παρόλο που δε με εντυπωσίασε ούτε η ταινία ούτε και το χιούμορ του Μπρους, και οι ριζοσπαστικές ιδέες του μοιάζουν ξεπερασμένες, πιστεύω ότι είναι μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε το παρελθόν (;) των ΗΠΑ, που όπως και να το κάνουμε είναι η βάση του σύγχρονου πολιτισμού (μας).

1976 Dominique Sanda. L'Eredità Ferramonti του Mauro Bolognini. Η δολοπλόκα Ιρένε φέρνει τα πάνω κάτω στην οικογένεια Φερραμόντι σ'αυτό το δράμα εποχής που εκτυλίσσεται στη Ρώμη στο τέλος του δέκατου ένατου αιώνα. Η Dominique Sanda έχει συνεχώς ένα βλέμμα «είμαι ύπουλη οχιά» και μου θυμίζει (με το συμπάθιο) τη Ξένια απ' τη «Ζωή της Άλλης» + μπόλικο γυμνό. Τι να πω μυστήριο η ψυχή των κριτικών..

Αυτή η οκτάδα είναι η χειρότερη μέχρι τώρα, με τις σαπουνόπερες εποχής του Μπολονίνι να ξεχωρίζουν. Η Ελβίρα Μάντιγκαν ήταν αρκετά καλή αν και το γεγονός ότι ο φόνος μιας εικοσάχρονης από τον αρκετά μεγαλύτερο σε ηλικία εραστή της έγινε ιστορία αγάπης είναι λίγο απογοητευτικό.  The Panic in Needle Park είναι μάλλον η ταινία που μου άρεσε περισσότερο.
Μου κάνει εντύπωση ότι η πλειοψηφία των 30 αυτών πρώτων ταινιών είναι αγγλόφωνες. Εκτός απ' αυτές υπάρχουν μόνο ιταλικές, γαλλικές και σκανδιναβικές, και μόνο δυο από την ανατολική Ευρώπη, και καμία εκτός Ευρώπης και ΗΠΑ! Κάτι άλλο που συνεχίζει να με εκπλήσσει είναι η επιμονή του θέματος της ανικανοποίητης νοικοκυράς. Άλλη μεγάλη μου απορία είναι πως βραβεύονται για την ερμηνεία τους ηθοποιοί που η φωνή τους έχει ντουμπλαριστεί..
Από τις 8 ταινίες που είδα σε πέντε η ηρωίδα μας εμφανίζεται γυμνή και έχουμε πιο τολμηρές ερωτικές σκηνές. Αυτή είναι και η σημαντικότερη διαφορά με τις προηγούμενες βραβευμένες ταινίες. Τα θέματα όμως δεν αλλάζουν πολύ, έχουμε νοικοκυρές, κατάχρηση ουσιών, μοιραίες γυναίκες, πιστές συζύγους... Περιμένω τις υπόλοιπες δυο ταινίες για περισσότερα συμπεράσματα ;-)