Το Äta, sova, dö είναι προσωπικά μια από τις καλύτερες ταινίες που έχω δει, και ασυνήθιστα πρωτότυπη: Η ηρωίδα δεν έχει κανένα οικογενειακό πρόβλημα, αντίθετα έχει μια πολύ καλή και ζεστή σχέση με τον πατέρα της. Δεν είναι ούτε αλκοολική, ούτε καταθλιπτική, ούτε πέφτει θύμα κυκλωμάτων πορνείας, είναι απλά μια νέα ευχαριστημένη με τον εαυτό της που τυχαίνει να χάσει τη δουλειά της, και που πρέπει να βρει μια καινούρια.'
Ο «Πέλε ο Κατακτητής» (Pelle Pelle Erobreren/Pelle the Conqueror) του Bille August είναι στην πραγματικότητα δανέζικη ταινία, και περιγράφει τη ζωή φτωχών Σουηδών μεταναστών στη Δανία του δέκατου ένατου αιώνα. Πήρε πολλά βραβεία το 1987/88 ανάμεσά τους το Χρυσό Φοίνικα, το όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, αλλά και το Guldbagge Καλύτερης Ταινίας. [Τα guldbagge (χρυσά σκαθάρια) είναι τα βραβεία που δίνει η σουηδική ακαδημία κινηματογράφου (Svenska Filminstitutet).]
Δε ξέρω αν όλες αυτές οι βραβεύσεις ήταν λίγο υπερβολικές, πάντως όσο περνάνε τα χρόνια εκτιμώ περισσότερο ταινίες σαν τον Πέλε που είναι διακριτικές και, ακόμα κι αν έχουν κάποιο μήνυμα, δε στο χτυπάνε στη μούρη με γελοίους μελοδραματισμούς και απίθανες ανατροπές. Οι χαρακτήρες του Πέλε είναι πολύπλοκοι και ρεαλιστικοί, και περισσότερο απ' όλους ο πατέρας του που τον παίζει πολύ ωραία ο Μαξ φον Σίντοφ. Η φωτογραφία είναι επίσης πολύ ωραία.
Οι παρακάτω ταινίες είναι σε κάθε περίπτωση πιο ανώδυνες και λιγότερο καλλιτεχνικές, αλλά νομίζω ότι οι τρεις πρώτες είναι αρκετά αξιόλογες.
Elina – som om jag inte fanns /Elina: As If I Wasn't There (2003) του Klaus Härö. Η Ελίνα είναι νομίζω η πιο γνωστή ταινία απ' όσες ακολουθούν, και μάλλον δίκαια, αφού είναι απλή. αισιόδοξη, και δεν έχει ενδοοικογενειακή βία. Η πρωταγωνίστρια ανήκει σε οικογένεια φινλανδικής καταγωγής και ζει τη δεκαετία του 50 στη Βόρεια Σουηδία κοντά στα σύνορα με τη Φινλανδία σε μια περιοχή γεμάτη βάλτους. Όταν υπερασπίζεται έναν συμμαθητή της που δε ξέρει σουηδικά, τιμωρείται από τη δασκάλα της με σκληρό τρόπο. Οι ταινίες του Κλάους Χάρε φωτίζουν σκοτεινές πτυχές της ιστορίας της Σουηδίας που θεωρείται ένα κράτος-πρότυπο σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, κάτι που όμως δεν ίσχυε πάντα, ούτε ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις.
Στο Den nya människan /The New Man (2007) βλέπουμε την τραγική ιστορία των νέων γυναικών που «φιλοξενούνται» σε ένα άσυλο για ψυχικά ασταθείς γυναίκες στη δεκαετία του 50. Ο ψυχίατρος εκεί τις ωθεί, μερικές φορές τις αναγκάζει να κάνουν εγχείρηση στείρωσης έτσι ώστε να μην επιβαρύνουν την κοινωνία με ακόμα περισσότερα φτωχά «αντικοινωνικά» παιδιά. 63.000 άνθρωποι στειρώθηκαν χωρίς τη θέληση τους από 1934 μέχρι το 1976 σύμφωνα με τη βικιπαίδεια. Σαν ταινία, πάντως, θυμίζει αρκετά τις Magdalene sisters του Peter Mullan, και έχει κάποια μη ρεαλιστικά και ίσως μελοδραματικά στοιχεία, ειδικά στο τέλος.
Maria Larssons eviga ögonblick/Everlasting Moments (2008) του Jan Troell. Βιογραφική ταινία για τη λαϊκή φωτογράφο Μαρία Λάρσον που στις αρχές του εικοστού αιώνα φωτογράφιζε
απλούς ανθρώπους για να κερδίσει κάποια χρήματα. Έχουμε κι εδώ μια πολυμελή οικογένεια με έναν αυταρχικό, μέθυσο και βίαιο πατέρα. Εκτός από την ιστορία της οικογένειας, παρουσιάζεται και το εργατικό κίνημα της εποχής, και κυρίως τα γεγονότα που έχουν σχέση με την ανατίναξη της Αμάλθειας, ενός πλοίου που μετέφερε Βρετανούς απεργοσπάστες στο λιμάνι του Μάλμε το 1908.
Είναι ωραία ταινία κυρίως για την αναπαράσταση της εποχής. Κέρδισε μάλιστα το Guldbagge Καλύτερης Ταινίας το 2008 τη χρονιά που βγήκε το «Άσε το κακό να μπει».
Populärmusik från Vittula/Popular Music (2004) του Reza Bagher Σ'αυτήν την ταινία που λένε ότι έκανε θραύση στα ταμεία, παρακολουθούμε την παιδική και εφηβική ηλικία δυο φίλων στο χωριό Πάγιαλα της Βόρειας Σουηδίας τη δεκαετία του 60. (Είναι η ίδια περιοχή όπου υποτίθεται ότι διαδραματίζεται η «Ελίνα»). Ο ένας από αυτούς προέρχεται από μια φτωχή φινλανδική οικογένεια, και έχει έναν βίαιο και αυταρχικό πατέρα. Είναι μια πολύ τυπική κωμωδία ενηλικίωσης, με όλα τα κλισέ και το πρόσθετο ενδιαφέρον ότι δείχνει πόσο ανυπόφορη ήταν η ζωή στη σουηδική επαρχία βόρεια του αρκτικού κύκλου. Προσωπικά το μόνο που μου άρεσε σ'αυτήν την ταινία είναι μια σκηνή όπου το ποτάμι μεταφέρει κομμάτια πάγων από το βορρά.