L'étoile du soldat (2006) του Christophe de Ponfilly

L'étoile du soldat,  το άστρο του στρατιώτη, ή η «Ιστορία ενός στρατιώτη» όπως το βρήκα στο google είναι μια ιδιόμορφη ταινία που θυμίζει ντοκιμαντέρ. Έψαξα να το βρω γιατί είδα ότι συμμετείχε η μικρή Gol-Ghotai, που εδώ όμως παίζει ένα εντελώς δευτερεύοντα ρόλο. Το χειρότερο είναι ότι βρήκα μόνο γαλλικούς υπότιτλους και ξέρω ελάχιστα γαλλικά, οπότε δεν κατάλαβα τα πάντα. Σε γενικές γραμμές βλέπουμε την ιστορία ενός Ρώσου στρατιώτη που στέλνεται να πολεμήσει στο Αφγανιστάν τη δεκαετία του 80. Ο Νικολάι είναι τραγουδιστής ροκ σε μια μουντή ρώσικη κωμόπολη και το τελευταίο που θέλει είναι να γίνει στρατιώτης. Στο Αφγανιστάν γνωρίσει τη σκληρότητα του πολέμου, και καταλαβαίνει ότι η σοβιετική προπαγάνδα δε λέει την αλήθεια για τον αφγανικό λαό, φίλοι του τραυματίζονται κτλ. Κάποια στιγμή Αφγανοί πολεμιστές τον συλλαμβάνουν και αφού γνωρίζει τον πολιτισμό τους, αλλάζει στρατόπεδο και γίνεται μουσουλμάνος. Η ιστορία αυτή είναι αληθινή: ένας από τους χαρακτήρες που εμφανίζονται , ένας Γάλλος ρεπόρτερ που ακολουθεί τους Αφγανούς είναι το αλτερ εγκο του σκηνοθέτη, κι ο Νικολάι είναι ένας Ρώσος αιχμάλωτος που γνώρισε σε μια από τις «αποστολές» του στο Αφγανιστάν.
Το κακό με την ταινία είναι η φωνή που ακούγεται συχνότατα και που αφηγείται γεγονότα, περιγράφει συναισθήματα εκφράζει απόψεις κτλ. Δεν έχω κάτι εναντίον του voice over, αλλά εδώ νομίζω ότι έγινε κατάχρηση: μερικές σκηνές φαίνονται σαν αναπαράσταση των γεγονότων σε ντοκιμαντέρ πχ αυτά με τους πρωτόγονους χομο σαπιενς, όπου μια φωνή λέει «οι άνθρωποι τρέφονταν με ρίζες και καρπούς γιατί δεν υπήρχαν ζώα για κυνήγι» κι εμείς βλέπουμε δυο τρεις πρωτόγονους να τρώνε ρίζες και καρπούς. Πέρα από αυτό υπάρχουν μερικές σκηνές κλισέ, όπως οι Ρώσοι στρατιώτες που τραγουδάνε παλιές μπαλάντες ή ειδυλλιακές στιγμές από τη ζωή των αμάχων που καταστρέφεται από τον πόλεμο. Οι Αφγανοί πολεμιστές φαίνονται άγιοι (η ενοχλητική φωνή έχει προλάβει να μας μιλήσει για τον πατριωτισμό τους), και ο πρωταγωνιστής δεν πείθει σαν νέος τραγουδιστής ροκ- μοιάζει περισσότερο με σαραντάρη. Βέβαια δε ξέρω την αληθινή του ιστορία, και σίγουρα δε θέλω να κρίνω αρνητικά μια ταινία, της οποίας δεν κατάλαβα καλά τους διαλόγους (και το voice over).
Η αλήθεια είναι ότι η εκτίμησή μου για το «étoile du soldat» ανέβηκε όταν διάβασα περισσότερα για το σκηνοθέτη της, ο οποίος αγάπησε τη χώρα αυτή και διακινδύνεψε τη ζωή του για να κινηματογραφήσει τον «αγώνα του λαού». Αυτοκτόνησε το 2006 πριν την προβολή της ταινίας στο φεστιβάλ της Βενετίας. Ο Massoud είναι μια ακόμα ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, που είχε συναρπάσει το σκηνοθέτη, εδώ όμως ο χαρακτήρας του δεν παρουσιάζεται αρκετά. Πολύ θα ήθελα πάντως να βρω κάποια από τα ντοκιμαντέρ που είχε γυρίσει ο de Ponfilly προηγουμένως.