Santoori (2007): Ο Αλί , ένας νέος μουσικός -παίζει σαντούρι και τραγουδάει τα δικά του ποπ τραγούδια- διηγείται μέσα από φλας-μπακ, που δεν εμφανίζονται με χρονική σειρά την πορεία του προς την καταστροφή. Ενώ αρχικά ήταν ένας σχετικά διάσημος καλλιτέχνης με όρεξη για δημιουργία, σιγά σιγά από τα ναρκωτικά, αλλά και επειδή οι συναυλίες του απαγορεύονται, πέφτει όλο και πιο χαμηλά. Λόγω του ξεπεσμού του η γυναίκα του τον έχει εγκαταλείψει, κι αυτή η απώλεια είναι που τον έχει πληγώσει περισσότερο. Θυμάται πώς γνωρίστηκαν, το γάμο τους αλλά και πώς εκείνη τον χωρίζει "γιατί γνώρισε έναν θηλυπρεπή βιολιστή" όπως πιστεύει ο Αλί, ή ίσως επειδή ο ίδιος έγινε αφόρητος. Αυτά μοιάζουν με την τυπική ιστορία του καταραμένου καλλιτέχνη που χάνεται στον κόσμο των ναρκωτικών. Υπάρχουν όμως μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία. Πρώτα απ' όλα μου έκανε εντύπωση ότι στη σχέση του Αλί με τη Χανιέ τη γυναίκα του -που είναι πιανίστρια- υπάρχουν κάποια "οπισθοδρομικά" στοιχεία. Η Χανιέ του λέει ότι δεν είναι καλός σύζυγος γιατί δεν μπορεί να τη συντηρήσει και έτσι εκείνη αναγκάζεται να δουλέψει σε ένα μουσικό τρίο (όπου παίζει κι ο βιολιστής) για να πληρώσει το νοίκι. Ίσως ακόμα και οι προοδευτικοί καλλιτέχνες στο Ιράν δεν είναι τόσο προοδευτικοί όσο θέλουν να δείχνουν, ίσως να είναι σημάδι της ηλικίας του σκηνοθέτη. Αλλά και οι πλούσιοι γονείς του Αλί, που τον έχουν αποκληρώσει γιατί η μουσική είναι αμαρτωλή σύμφωνα με το ισλάμ, φαίνονται να παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Υπάρχει μια σκληρή σκηνή, όπου ο πατέρας τον βοηθάει να κάνει ένεση ηρωίνης, αφού το χέρι του είναι σπασμένο. Υπάρχει και μια άλλη σκηνή όπου ο Αλί λέει στη γυναίκα του "Θα έκανες μ' αυτόν -το βιολιστή- ότι έκανες με μένα;" και η κάμερα δείχνει ένα αδειανό κρεβάτι σε δωμάτιο ξενοδοχείου και τα ρούχα της αφημένα σε μια πολυθρόνα και αργότερα τη μπανιέρα. Επίσης ήταν ενδιαφέρουσα η απεικόνιση της ζωής των αστέγων, με τους οποίους καταλήγει ο Αλί στο τέλος, με διάφορα σουρεαλιστικά στοιχεία, όπως το πτώμα που ανήκει σε έναν άστεγο επειδή "αυτός το είδε πρώτος".Συνολικά δε ξέρω αν μου άρεσε, μερικές φορές η επανάληψη των ίδιων σκηνών με κούρασε. Συνήθως δε μπορώ να κρίνω το παίξιμο των ηθοποιών σε ξένη γλώσσα, αλλά η Γκολσιφτέ Φαραχανί που παίζει τη Χανιέ μου φαίνεται υπερβολική, βγάζει έναν ενθουσιασμό και μια ανέμελη παιδικότητα που είναι πολύ ψεύτικα. Και παίζει έτσι σε όλες τις ταινίες που έχω δει (και στο "Για την Ελι" όπου είναι η εκνευριστική Σεπιντέ).
Hamoun (1990): Ο Χαμούν μοιάζει πολύ σε δομή με το Σαντουρί, είναι η ιστορία του χωρισμού ενός ζευγαριού και της κατάπτωσης του πρωταγωνιστή. Ο Χαμούν, ένας φιλόλογος, θυμάται με τον ίδιο τρόπο την πορεία της σχέσης του με τη γυναίκα του που επίσης τον εγκαταλείπει για κάποιον "χειρότερο". Εδώ υπάρχουν πιο πολλές χιουμοριστικές σκηνές, υπάρχει και ψυχανάλυση και κάποια οράματα του, μου θύμισε αρκετά Γούντυ Άλλεν. Η σύζυγος είναι μια αποτυχημένη και εγωίστρια καλλιτέχνης που συνέχεια δοκιμάζει καινούριες ενασχολήσεις (ζωγράφος, σχεδιάστρια μόδας), φυσικά ασχολείται και με τον μυστικισμό, και φέρνει το Χαμούν στην οικονομική καταστροφή. Η αλήθεια είναι ότι βαρέθηκα.
Pari (1995): Βασίζεται στο βιβλίο του J. D. Salinger Franny and Zooey και αναφέρεται στην εμμονή μιας φοιτήτριας με το μυστικισμό. Δε ξέρω αν φταίει η ταινία ή οι κακοί υπότιτλοι και το γεγονός ότι δε μπορώ να διαβάζω φιλοσοφικούς διαλόγους που τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα στα αγγλικά, αλλά και πάλι δεν ενθουσιάστηκα. Ακούγονται τα ονόματα του Βούδα του Κρίσνα του Ιμάμη Αλί και πιθανώς του Χουσεΐν,και του Ιησού, και δεν είμαι σίγουρη αν άπρεπε να τα πάρω στα σοβαρά ή ήταν ειρωνικό σχόλιο προς τις ευκατάστατες τάξεις που δεν έχουν με τι καλύτερο να ασχοληθούν.
Derakhte Golabi [The Pear Tree](1998): Ο Μαχμούντ- τον παίζει ο μελαγχολικός κύριος της Γεύσης του Κερασιού-, ένας συγγραφέας και καθηγητής πανεπιστημίου έχει πάει στο σπίτι του στην εξοχή για να βρει έμπνευση γιατί τον τελευταίο χρόνο δεν έχει γράψει ούτε σελίδα. Ο γέρος κηπουρός επιμένει να του μιλάει για την αχλαδιά του κήπου, αυτή που πάντα ήταν γεμάτη αχλάδια, αλλά αυτή τη χρονιά δεν έχει καρποφορήσει: είναι πεισματάρα και αν δεν την κόψουνε, θα μεταδώσει την ανυπακοή και στα άλλα δέντρα. Μέσα από αυτό το περιστατικό ο συγγραφέας θυμάται την ξεχασμένη του αγάπη, ένα κορίτσι με το οποίο περνούσαν μαζί τα καλοκαίρια στην εξοχή,και που αργότερα έφυγε στο εξωτερικό. Είναι και πάλι η Γκολσιφτέ Φαραχανί μόλις 15 χρονών τότε, αλλά με τον ίδια υστερική προσωπικότητα. Εκτός από τις παιδικές αναμνήσεις, ο Μαχμούντ θυμάται και επεισόδια από τη νεανική του ηλικία -που μας τα δείχνει σε ασπρόμαυρο-, όταν ανήκε σε μαρξιστική οργάνωση που αγωνιζόταν εναντίον του Σάχη, και πέρασε κάποιο χρόνο στη φυλακή. Κι αυτή η ταινία μου άρεσε σχετικά, αν και δε συμμερίζομαι τον ενθουσιασμό του παιδιού για την έφηβη φίλη του, αλλά και οι μεγάλης διάρκειας μονόλογοι του πρωταγωνιστή στην αρχή, ήταν λίγο κουραστικοί.
Χαρακτηριστικό και των 4 ταινιών είναι ότι ασχολούνται με φιλοσοφικές αναζητήσεις διανοούμενων και σημαντικότατο ρόλο παίζουν οι αναμνήσεις. Σχεδόν όλη η διάρκεια της ταινίας αποτελείται από φλας μπακ που έρχονται με τρόπο συνειρμικό, και που συνήθως δείχνουν μια πτωτική πορεία του πρωταγωνιστή. Δεν έχουν πλέον καμία ομοιότητα με την "Αγελάδα", κι αυτό είναι δικαιολογημένο: ο σκηνοθέτης δήλωσε ότι μόνο αν στραφείς στο δικό σου πολιτισμό γίνεσαι αυθεντικός, κι ο δικός του πολιτισμός δεν βρίσκεται στον μικρόκοσμο του φτωχού "καθυστερημένου" χωριού, αλλά στην κοινωνική ομάδα των ευκατάστατων δυτικοτραφών διανοούμενων. Ίσως και γι' αυτό τα έργα του έχουν μεγάλη απήχηση στους ιρανούς κριτικούς κινηματογράφου, λείπει το εξωτικό στοιχείο που βρίσκει κανείς σε πολλές άλλες ιρανικές ταινίες. Δυστυχώς για μένα, δε μπόρεσα να ακολουθήσω αυτές τις φιλοσοφικές αναζητήσεις, και ίσως και λόγω ηλικίας δε με συγκίνησαν ιδιαίτερα.
Τέλος είναι ενδιαφέρον ότι ο Μερτζουί σκοπεύει να γυρίσει μια αγγλόφωνη (!) διεθνή συμπαραγωγή με θέμα την θετή κόρη του Ρουμί , την Κιμιά , με πρωταγωνίστρια τη Φαραχανί. Παρόλο που η ηθοποιός έχει παίξει σε πολλές σημαντικές περσικές ταινίες, στην επίσημη σελίδα της ταινίας στο ..facebook, αναφέρεται μόνο η συμμετοχή της στα χολιγουντιανά δράματα "Body of Lies" και "There Be Dragons", όπου πιθανότατα έχει μια ασήμαντη εμφάνιση ως εξωτική ανατολίτισσα την οποία κανείς δε θυμάται μετά το τέλος της ταινίας. Προσωπικά προτιμώ να φάω ντομάτα με γεύση ανανά, παρά να δω αγγλόφωνη ταινία με θέμα το Ρουμί. Ειδικά αν απευθύνεται στο κοινό του "Body of Lies".
Και η σειρά με την οποία μου άρεσαν οι ταινίες του:
Αγελάδα
Σαντουρι
Αχλαδιά
Παρι
Χαμουν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου