Ο Bahman Farjam, ένας σκηνοθέτης που έχει 24 χρόνια να γυρίσει ταινία - και άλτερ έγκο του Farmanara , αποφασίζει παρά τα προβλήματα υγείας του να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για την ιαπωνική τηλεόραση με θέμα τα ταφικά έθιμα στο σημερινό Ιράν. Η καμφορά του τίτλου είναι σύμβολο του θανάτου, (φαντάζομαι ότι χρησιμοποιείται με κάποιον τρόπο στις κηδείες), ενώ το γιασεμί είναι η μυρωδιά που φέρνει το σκηνοθέτη στην παιδική του ηλικία. Όμως ο θάνατος και όχι η ζωή κυριαρχεί στην ταινία, και όχι μόνο μέσα από τις ετοιμασίες για το ντοκιμαντέρ. Από τις πρώτες σκηνές βλέπουμε μια γυναίκα που μόλις έχει γεννήσει ένα νεκρό παιδί - τι θρίαμβος του θανάτου πάνω στη ζωή! Ο Μπαχμαν που θρηνεί ακόμα τη γυναίκα του που πέθανε πριν από χρόνια, την επισκέπτεται στο νεκροταφείο και ανακαλύπτει ότι κάποιος άλλος έχει ταφεί δίπλα της ενώ ο ίδιος είχε αγοράσει τον διπλανό τάφο για τον εαυτό του. Είναι άρρωστος και συχνά νιώθει πόνους στο στήθος, μάλιστα ένας γιατρός του λέει πως πρόσφατα πέρασε ένα «μικρό έμφραγμα», έτσι νιώθει ότι και ο φυσικός θάνατος είναι κοντά. Ο πνευματικός θάνατος όμως έχει έρθει από καιρό, από τότε που σταμάτησε να σκηνοθετεί. Ποτέ δεν αναφέρεται ξεκάθαρα ο λόγος που τον έκανε να αποσυρθεί από τη σκηνοθεσία, αλλά είναι σίγουρο ότι έχει σχέση με την επανάσταση του 79 και τη λογοκρισία: μόνο για το θάνατο του επιτρέπουν να γυρίσει ταινία. Με αφορμή το ντοκιμαντέρ συναντά παλιούς του συνεργάτες, που έχουν κι αυτοί αποσυρθεί από τον κινηματογράφο και συζητάνε για ..το θάνατο. Αλλά και όλη η κοινωνία φαίνεται να βρίσκεται σε παρακμή: οι άντρες χτυπάνε τις γυναίκες τους, οι άνθρωποι είναι πραγματιστές και απαισιόδοξοι, χωρίς καθόλου ιδεολογία ή ρομαντισμό.
Υπάρχει και κάτι άλλο που μου κανε μεγάλη εντύπωση. Είναι μια ομιλία του Χαταμί που ο πρωταγωνιστής παρακολουθεί στην τηλεόραση. Εκεί ο Χαταμί λέει ότι μεγάλες αξίες, όπως η θρησκεία ή η δικαιοσύνη είναι καταδικασμένες να χάσουν αν αναμετρηθούν με την ελευθερία. Σαν παράδειγμα φέρνει τον κομμουνισμό που παρόλο που έφερε δικαιοσύνη στους ανθρώπους κατέρρευσε, γιατί περιόριζε τις ελευθερίες τους. Απ' ότι κατάλαβα ο Χαταμί δημιούργησε πολλές ελπίδες στους προοδευτικούς Ιρανούς για περισσότερη ελευθερία, και εδώ μάλλον παρουσιάζεται σαν ένα από τα λίγα στοιχεία αισιοδοξίας.
Γενικά είναι ενδιαφέρουσα ταινία, ειδικά για κάποιον που ενδιαφέρεται για το Ιράν, αλλά αρκετά καταθλιπτική παρά το μαύρο χιούμορ, και όπως και να το κάνουμε να βλέπεις άντρες μιας κάποιας ηλικίας να συζητούν ξανά και ξανά για το θάνατο, κάποια στιγμή γίνεται κουραστικό.
Ο Bahman Farmanara
είχε γυρίσει την προηγούμενη ταινία του το 78, αλλά μετά το Booye kafoor, atre yas
συνέχισε να σκηνοθετεί. Δε ξέρω πόσο μέρος της ταινίας είναι αυτοβιογραφικό, πάντως αναφέρονται ονόματα πραγματικών σκηνοθετών, όπως του Sohrab
Shahid-Saless, για τον οποίο ελπίζω να γράψω σύντομα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου