Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2011

Zemestan [It's Winter] (2006) του Rafi Pitts

Δυο άντρες κοιτάζονται σιωπηλοί, ο ένας καπνίζει. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία, σηκώνεται μπαίνει σ'ένα μικρό συνεργείο, τακτοποιεί κάτι σιδερικά, κλείνει το μαγαζί και κλειδώνει την πόρτα. Ο άλλος απομακρύνεται στα στενά σοκάκια μιας σκεπαστής αγοράς, και ξέρουμε ότι μόλις έχει χάσει τη δουλειά του.
Στο σπίτι εξηγεί στην οικογένειά του (γυναίκα, κόρη και πεθερά) ότι πρέπει να φύγει έξω για να βρει δουλειά. Φεύγει. Η γυναίκα του, η Χατούν, εργάτρια σε βιοτεχνία ρούχων και η μικρή τους κόρη τον κοιτάζουν για τελευταία φορά απ' το παράθυρο.
Παράλληλα ένας άλλος άντρας, ο Μαρχάμπ έρχεται στην πόλη ψάχνοντας για δουλειά. Στο χάνι γνωρίζεται με έναν νεαρό που τον βοηθάει να βρει δουλειά στο εργοστάσιο όπου δουλεύει κι αυτός. Ο Μαρχάμπ αρχίζει να παρατηρεί τη Χατούν που γυρίζει κουρασμένη απ' τη δουλειά, ρώτα γι' αυτήν, την ακολουθεί, κάποια στιγμή έρχεται ένα περιπολικό και μαθαίνουμε ότι ο σύζυγος της πέθανε.  Της κάνει πρόταση γάμου, παντρεύονται.
Όμως δεν είναι τόσο καλός στη δουλειά του, δεν υπακούει πάντα στις εντολές του αφεντικού, είναι τεμπέλης, περήφανος, καβγατζής. Η απόλυσή του είναι θέμα χρόνου. Η ζωή των φτωχών ανθρώπων είναι ένας κύκλος αποτυχίας και θανάτου, μοιάζει να μας λέει ο σκηνοθέτης, και οι ευχάριστες στιγμές είναι δανεικές .
Η ταινία είναι βασισμένη σε ένα μυθιστόρημα του Mahmoud Dowlatabadi, και είναι από τις πιο μουντές και καταθλιπτικές που έχουν γυριστεί ποτέ. Σκόνη, καπνός, καυσαέριο, ομίχλη, σιδερικά παντού, ένα ξερό χιονισμένο τοπίο, άνθρωποι που περιφέρονται άψυχοι, μοναχικοί, ξένοι. Στη διάρκεια της ταινίας ακούγονται το ποίημα zemestan του Mehdi Akhavan-Sales, και οι στίχοι του περιγράφουν τέλεια το κλίμα απόγνωσης και αποξένωσης που υπάρχει στην ταινία. Μεταφέρω μερικούς απ' τους στίχους αυτούς απ' τους αγγλικούς υπότιτλους:

They won't return your greeting
 For their heads are ducked into collars 
No one will raise a head 
Eyes see only as far as feet 
As the road is dark and slick 
Should you extend a friendly hand 
They won't stretch one back 
For the cold is too bitter, too harsh 
The breath coming out of your chest 
Turns into a dark cloud 
That stands before your eyes, like a wall 
 When your own breath is like this 
What can you expect from your distant or close friends?
... 
 They won't respond to your greeting 
 Air is gloomy 
 Doors are closed 
 Heads ducked into collars 
 Hands hidden 
 Breaths are clouds 
 People worn out, heavyhearted 
 The trees, nothing but crystallized skeletons 
 The earth dispirited 
 The high dome of sky has sunken 
 The moon and the sun are overcast 
 It's winter 

Η μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ταινίας που έχει έτσι κι αλλιώς ελάχιστους διαλόγους. Σύμφωνα με το imdb προέρχεται από δυο άλμπουμ, το Zemestan και το Sallaneh. Το πρώτο περιέχει συνθέσεις του  Hossein Alizadeh  πάνω σε ποιήματα του Αχαβάν-Σαλές, με ερμηνευτή το Mohammad-Reza Shajarian. Ο Αλιζαντέ και ο Σατζαριάν είναι ζωντανοί θρύλοι της κλασσικής περσικής μουσικής. Συνθέσεις του Αλιζαντέ ακούγονται σε πολλές ιρανικές ταινίες, όπως «Και οι Χελώνες μπορούν να πετάξουν», «Γκαμπέ», «Και τα σπουργίτια τραγουδούν», «Dakhtaran-e khorshid », «Half moon» και πολλές άλλες. O Σατζαριάν είναι μάλλον ο πιο δημοφιλής τραγουδιστής κλασσικής περσικής μουσικής. Έχει φτιάξει και δικά του μουσικά όργανα, και βρήκα αυτό το βιντεάκι όπου παρουσιάζονται μερικά απ' τα τερατάκια του, που αν προσέξει κανείς θα τα βρει και σε διάφορες συναυλίες του. Ο Αλιζαντέ έχει σχεδιάσει κι αυτός τα δικά του μουσικά όργανα, και το άλμουμ Sallaneh περιέχει σόλο συνθέσεις πάνω στο «σαλανέ» ένα όργανο δικής του εφεύρεσης!
Στο άλμουμ Zemestan, o Kayhan Kalhor παίζει καμαντσέ, ένα απ' τα ποιο ωραία παραδοσιακά όργανα της περσικής μουσικής, το οποίο κάτω κάτω έχει μια μύτη που «καρφώνεται» στο έδαφος ή στην καρέκλα για να σταθεροποιηθεί! Επίσης συμμετέχει ο γιος του Μ. Ρ. Σατζαριάν, ο Χομαγιούν.

Το «κεντρικό θέμα» με το καταθλιπτικό ποίημα :  http://www.youtube.com/watch?v=PpES0sANWpE

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε τους τέσσερις αυτούς καλλιτέχνες, από αριστερά προς δεξιά, Καλόρ (καμαντσέ), Μοχαμαντ Ρεζά Σατζαριάν, Χομαγιούν Σατζαριάν (είναι ο νεότερος και παίζει τομπάκ και τραγουδάει, και Αλιζαντέ (παίζει ταρ)

Επειδή το βίντεο είναι σκοτεινό, σκέφτηκα να βάλω μερικά άλλα, που ίσως μου αρέσουν και πιο πολύ:

Εδώ πάλι κι οι τέσσερις: http://www.youtube.com/watch?v=xh-54_n1FC4

Ο Καλόρ μιλάει (σε πολύ καλά αγγλικά) για τη ζωή του και το ..καμαντσέ: http://www.youtube.com/watch?v=bmqJ4pt-Ad4

Ο Καλόρ, ο Αλιζαντέ και ο Majid Khalaj (ελπίζω να μην είναι πολύ βαρύ):


Ή αυτή η συναυλία του Αλιζαντέ που κρατάει πάνω από ώρα (Αυτός που παίζει νέι είναι ο Omoumi, και η κυρία που τραγουδάει η Afsaneh Rasaei):http://www.youtube.com/watch?v=wvfq_JGDpqw
Κι ακόμα μια συναυλία:

Εδώ τραγουδάει ο Σατζαριάν αλλά η μουσική είναι δυτική: http://www.youtube.com/watch?v=alHCXeAJubM

Και στο τέλος ο Χομαγιούν ακαπέλα : 



Δεν υπάρχουν σχόλια: