Σάββατο 30 Αυγούστου 2014

40-cı qapı [The 40th door](2009) του Elçin Musaoğlu

Στα παλιά αζέρικα παραμύθια έρχεται η στιγμή της μυστικής τεσσαρακοστής πόρτας. Ο ήρωας νικάει τον κακό δράκο κι ελευθερώνει απ' το κάστρο με τα σαράντα δωμάτια την όμορφη βασιλοπούλα, φυλακισμένους, ζώα, πουλιά και φυτά. Αλλά δεν μπορεί να ανοίξει την πόρτα του τελευταίου δωματίου. Η τεσσαρακοστή πόρτα σε όλες τις ιστορίες παραμένει κλειστή.

Έτσι αρχίζει και η δική μας ιστορία. Ο ήρωας του παραμυθιού, που ζει ευτυχισμένα σ'ένα φτωχό χωριό κοντά στο Μπακού, χάνει ξαφνικά τον πατέρα του. Η μαμά του δε μπορεί να δουλέψει, κι ο μόνος τρόπος να κερδίσει χρήματα είναι να πουλήσουν ένα παλιό χαλί που είναι οικογενειακό κειμήλιο. Η μαμά ούτε αυτό δεν μπορεί να το κάνει σωστά, αλλά έτσι κι αλλιώς ο μικρός ήρωας δε θέλει να αποχωριστεί το μοναδικό ενθύμιο του πατέρα του. Πρέπει λοιπόν να βρει μόνος του χρήματα. Έτσι ξεκινάει η περιπέτεια του που θα τον κάνει να γνωρίσει κάποιους ενδιαφέροντες χαρακτήρες και να μπλέξει σε καταστάσεις που δεν περίμενε ποτέ.

Αρχικά νόμιζα ότι ήταν ακόμα μια ταινία με έφηβους που χάνουν τους πατεράδες τους και καταφέρνουν με τιμιότητα, αυταπάρνηση, και θάρρος να γίνουν ο άντρας του σπιτιού, κάτι σαν το περσικό Niaz/The need, ή απ' αυτές που ο ήρωας παρ' όλη την προσπάθεια δεν τα καταφέρνει και τόσο καλά  πχ. Μεθυσμένα άλογα. Εδώ όμως ο ήρωας είναι πιο πολύπλοκος, και για αυτό και η ταινία πιο ενδιαφέρουσα και πιο μαγική.

Την ταινία την είδα στο γιουτουμπ με αγγλικούς υπότιτλους. Είναι πολύ σύντομη -μια ώρα και κάπου είκοσι λεπτά- αν και για μένα ο χρόνος πέρασε πιο γρήγορα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο χαρακτήρας της μάνας, που ενώ είναι συμπαθητική, φαίνεται αρκετά ανώριμη και άχρηστη.





Τρίτη 8 Απριλίου 2014

Bache Vaghti Bache Bood [When the Kid was a Kid] (2011) της Anahita Ghazvinizadeh


 «Το παιδί όταν ήταν παιδί» είναι ένα αγοράκι, που από τα πρώτα δευτερόλεπτα της ταινίας, το βλέπουμε να ντύνεται και να βάφεται σαν γυναίκα. 
Δεν πρόκειται όμως για μια συνηθισμένη ιστορία παρενδυσίας αλά ιρανικά: είναι ένα φαινομενικά αθώο παιχνίδι που όμως αποκαλύπτει διάφορες πτυχές της σύγχρονης υποκριτικής κοινωνίας του Ιράν. Βασικά βλέπουμε μερικά γειτονόπουλα να παίζουν, μόνο που το παιχνίδι τους δεν είναι ρεαλιστικό παιχνίδι παιδιών, αλλά μάλλον ένας ενοχλητικός τρόπος να παρουσιαστούν κάποιες σκληρές αλήθειες. Όπως και να 'χει, είναι μια πολύ δυνατή και πρωτότυπη ταινία.

Η ταινία είναι αρκετά σύντομη (17 λεπτά) και είναι διαθέσιμη στη σελίδα της σκηνοθέτριας : http://anahita.mixform.com/videos/1506-when-the-kid-was-a-kid



Στο μυαλό μου έρχεται ακόμα μια ταινία απ' το Ιράν, η οποία είναι αυτό που θα λέγαμε κλασσική ιρανική ταινία, με την έννοια ότι είναι μινιμαλιστική και εκφράζει πανανθρώπινες αξίες, χωρίς να συγκρούεται με κατεστημένα.. To Bazi του Gholamreza Ramezani περιγράφει το δύσκολο πρωινό ενός μοναχοπαιδιού που είναι αναγκασμένο να παίζει μόνο του. Η ταινία κάνει ακριβώς αυτό: παρακολουθεί το κοριτσάκι να παίζει μόνο του και να βαριέται. Με διακριτικότητα σχολιάζεται και η θέση των γυναικών, και ασκείται φυσικά κριτική στην αστική ζωή. Πάντως, αυτή η λιτή και ιδεολογικά απλή ταινία εμένα με έκανε να κλάψω στο τέλος.


O Ραμεζανί έχει γυρίσει ακόμα μια ταινία που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, τη Hayat, όπου η πρωταγωνίστρια, η  Χαγιάτ είναι μια ευσυνείδητη μαθήτρια που οι αναποδιές της ζωής, η φτώχεια, η θέση των γυναικών στα χωριά, κτλ,κτλ, την εμποδίζουν να πάει σχολείο για να δώσει εξετάσεις. Αυτή η ταινία είναι τόσο διδακτική, που μοιάζει να βγήκε απ' το υπουργείο παιδείας του Ιράν για να πείσει τους χωρικούς να στείλουν τις κόρες τους σχολείο.
Η δε Ghazvinizadeh μετακόμισε, όπως πολλοί άλλοι, για σπουδές στις ΗΠΑ, όπου γύρισε ακόμα μια ταινία μικρού μήκους, το Needle, η οποία μάλιστα βραβεύτηκε στις Κάννες.

Πέμπτη 27 Μαρτίου 2014

Banoo-Ye Ordibehesht (1999) [The May Lady] της Rakhshan Bani-Etemad



Η Φορούγ, μια σκηνοθέτρια ντοκιμαντέρ που ζει εδώ και χρόνια με το μοναχογιό της, σκέφτεται να παντρευτεί τον άντρα που αγαπά. Ο γιος της έχει πια μεγαλώσει, είναι ήδη φοιτητής αλλά αντιδρά σ'αυτή τη σχέση και στο ενδεχόμενο να αποχωριστεί τη μητέρα του. Έτσι η Φορούγ βρίσκεται στο δίλημμα: είναι μια μητέρα που πρέπει να απαρνηθεί τα πάντα για το παιδί της, ή ένας άνθρωπος που έχει και δικές του ανάγκες;

Κι ενώ η Φορούγ βασανίζεται απ' αυτές τις σκέψεις, γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για την «υποδειγματική μητέρα», και παίρνει συνεντεύξεις από γυναίκες λιγότερο προνομιούχες απ' αυτή, αλλά και από νομικούς και διανοούμενες που αναλύουν τη θέση της μητέρας στο Ιράν.

Αυτές οι συνεντεύξεις που μοιάζουν αυθεντικές (αν και μάλλον δεν είναι) είναι για μένα το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ταινίας. Βλέπουμε γυναίκες των λαϊκών τάξεων, εργάτριες, χήρες, φυλακισμένες να διηγούνται δραματικά γεγονότα της ζωής τους, να κρύβονται στο τσαντόρ τους από ντροπή, να γυρίζουν την πλάτη στην κάμερα για να προστατέψουν το πρόσωπό τους στην κοινωνία.
Μπροστά σ'αυτά τα αποσπάσματα του ντοκιμαντέρ, τα προβλήματα της σκηνοθέτριας και του κακομαθημένου γιου της μοιραία φαίνονται επιπόλαια.

Ενδιαφέρον έχει και η ποιητική γλώσσα που χρησιμοποιούν η Φορούγ και  ο φίλος της, και που δυστυχώς χάνεται στη μετάφραση-αλλά δεν πειράζει, ευτυχώς που υπάρχουν τα iraniantorrents για να βρίσκουμε σπάνιες καλές ιρανικές ταινίες, κι ας μην είναι πάντα τέλειοι οι υπότιτλοι.

Ο περσικός τίτλος της ταινίας (Banoo-Ye Ordibehesht) σημαίνει η Κυρία όχι του Μάη, αλλά του περσικού μήνα Ορντιμπεχεστ. Είναι ο δεύτερο μήνας του περσικού έτους και αρχίζει περίπου στις 20 του δικού μας Απρίλη και τελειώνει περίπου στις 20 του Μάη.