Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011

Khane-ye doust kodjast? [Where is the Friend's Home?] (1987) του Abbas Kiarostami

Ένας δάσκαλος φτάνει καθυστερημένα στην τάξη και βλέπει τους μικρούς μαθητές όρθιους να παίζουν. Θυμωμένος τους εξηγεί ότι όταν έρχεται αργά, κάποιο λόγο έχει, και οι μαθητές δε δικαιολογούνται να κάνουν φασαρία ενώ λείπει. Και με άλλους τρόπους προσπαθεί να τους διδάξει την πειθαρχία. Όταν ο μικρός Μοχαμαντ Ρεζά (Νεματζαντέ) φέρνει τις ασκήσεις για το σπίτι σε ένα φύλλο χαρτί και όχι στο τετράδιο του, ο δάσκαλος σκίζει το χαρτί μπροστά του. Αν ξεχάσει πάλι το τετράδιό του θα αποβληθεί. Το παιδί κλαίει. Ο διπλανός του ο Αχμάντ τα παρακολουθεί όλα χωρίς να μιλάει. Κι όταν γυρίζει σπίτι του ανακαλύπτει ότι κατα λάθος έχει πάρει το τετράδιο του φίλου του. Κι έτσι αρχίζει η οδύσσεια του, γιατί ο Νεματζαντέ μένει στο κοντινό χωριό, που ο Αχμαντ δεν το γνωρίζει καλά και δεν ξέρει που είναι το σπίτι του. Και σα να μην έφτανε αυτό η μητέρα του δεν τον αφήνει να βγει απ' το σπίτι και αντιδρά με αδιαφορία όταν ο γιος της προσπαθεί να της εξηγήσει γιατί είναι τόσο σημαντικό να επιστρέψει το τετράδιο. Τελικά καταφέρνει να ξεφύγει και στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας βλέπουμε τον Αχμαντ να περιφέρεται στα στενά σοκάκια του γειτονικού χωριού-που παρεπιπτόντως είναι πολύ γραφικό, ή μάλλον ήταν, γιατί μετά από λίγα χρόνια καταστράφηκε απ΄το σεισμό- χτυπώντας πόρτες και ρωτώντας περαστικούς που είναι το σπίτι του φίλου του. Οι άνθρωποι που συναντά έιναι καχύποπτοι και δε έχουν διάθεση και χρόνο να βοηθήσουν, ο καθένας έχει τις δικές του δουλειές, και δε δίνουν σημασία σ'ένα παιδί. Άλλες φορές δίνουν ασαφείς ή και λάθος οδηγίες. Η αδιαφορία των ενηλίκων για τα προβλήματα των παιδιών που στα μάτια τους μοιάζουν ασήμαντα, είναι το κεντρικό θέμα της ταινίας. Ο δάσκαλος έχει δικαίωμα να καθυστερήσει αλλά τα παιδιά όχι. Η μητέρα, ο παππούς, οι κάτοικοι του χωριού αγνοούν τον Αχμάντ. Ο πατέρας ούτε καν τον χαιρετάει. Και ο παππούς πιστεύει ότι η πειθαρχία είναι το σημαντικότερο που πρέπει να μάθουν τα παιδιά, και ο καλύτερος τρόπος να το μάθουν είναι να φαν ξύλο ακόμα κι αν δε φταίνε (!) Ένα άλλο θέμα είναι η εισβολή του μοντέρνου: κάποιοι πουλάνε τις παλιές ξύλινες πόρτες τους που καταλήγουν σε μουσεία και αντικερί, για να αγοράσουν μεταλλικές που υποτίθεται ότι είναι πιο ανθεκτικές.
Για μένα η ταινία αυτή είναι κάπως διδακτική, δεν έχει την «αντικειμενικότητα» ούτε το φιλοσοφικό προβληματισμό των πιο πρόσφατων ταινιών του Κιαροσταμι, και μάλλον απευθύνεται σε παιδιά και τους διδάσκει την αλληλεγγύη, να εκτιμούν την παραδοσιακή τέχνη κτλ. Και έχει αρχή μέση και τέλος, σαφέστατο τέλος μάλιστα. Όχι ότι αυτό είναι κακό. Το τέλος ειδικά είναι πολύ συγκινητικό: μέσα σε ένα δευτερόλεπτο αναγνωρίζεται ο αγώνας του ήρωα που μέχρι τότε ο σκηνοθέτης τον παρουσίαζε αποστασιοποιημένα.

«Που είναι το σπίτι του φίλου μου» στο youtube: http://www.youtube.com/watch?v=VFgMBBiFLwI

Δεν υπάρχουν σχόλια: