Εντελώς τυχαία βρήκα το παραπάνω βιντεάκι (υπάρχει και με υπότιτλους στα ελληνικά εδώ) όπου η Νιγηριανή συγγραφέας Chimamanda Adichie εξηγεί πως λειτουργούν τα στερεότυπα που έχουμε για μια λιγότερο προνομιούχα, «σιωπηλή» ομάδα ανθρώπων. Πχ. στερεότυπα των Αμερικάνων/δυτικών για τους Αφρικάνους, της μεσαίας τάξης για τους φτωχούς, των λευκών Αμερικάνων για τους Μεξικάνους. Τα στερεότυπα αυτά δεν είναι πάντα αρνητικά ή ρατσιστικά με τη στενή έννοια του όρου, απλά βλέπουμε αυτούς τους ανθρώπους μόνο σαν φορείς αυτών των στερεοτυπικών χαρακτηριστικών. Για παράδειγμα η ίδια η Adichie όταν ήταν παιδί δε μπορούσε να φανταστεί ότι μια φτωχιά οικογένεια που γνώριζε ήταν ικανή για οτιδήποτε άλλο εκτός από το να πεινάει. Αντίστοιχα όταν η συγγραφέας πήγε στην Αμερική ο εκδότης της παραπονέθηκε ότι οι χαρακτήρες του μυθιστορήματός της ήταν σαν κι αυτόν, ότι το βιβλίο δεν ήταν αρκετά «αφρικάνικο»: δε μιλούσε για πόλεμους και λιμούς. Ο εκδότης αυτός ήταν αδύνατο να πεισθεί ότι οι Νιγηριανοί μπορεί να έχουν άλλους είδους προβλήματα εκτός από πολέμους, λιμούς και ελέφαντες.
 |
| Τα Δακρυα Του Ηλιου, μια τυπική «αφρικάνικη ιστορία» όπου Αμερικάνοι ήρωες σώζουν μερικούς καλούς Νιγηριανούς απ΄τη φρίκη του πολέμου. |
Ο «κίνδυνος της μονοσήμαντης ιστορίας» υπάρχει στον κινηματογράφο πολύ περισσότερο από τη λογοτεχνία και έχει την παρενέργεια ότι στο σινεμά κάθε χαρακτήρας πρέπει να είναι «λευκός άντρας» εκτός αν αυτό είναι εντελώς ασύμβατο με το ρόλο. Δηλαδή μια ταινία για τη μητρότητα θα έχει υποχρεωτικά μια γυναίκα, μια ταινία για το ρατσισμό θα έχει υποχρεωτικά κάποιον μη λευκό, μια ταινία για τη μετανάστευση θα έχει υποχρεωτικά κάποιον μετανάστη, αλλά σε όλες τις άλλες περιπτώσεις οι χαρακτήρες είναι λευκοί άντρες. Πχ έστω ότι μια ταινία απαιτεί τον χαρακτήρα ενός υπαλλήλου που αντιμετωπίζει το δίλημμα αν θα καταγγείλει ή όχι τη διαφθορά του προϊσταμένου του. Θεωρητικά αυτός ο άνθρωπος θα μπορούσε να είναι οποιουδήποτε φύλου, χρώματος, σεξουαλικού προσανατολισμού κτλ. Έλα ντε που στην πράξη είναι σχεδόν πάντα λευκός άντρας. Όταν αυτός ο κανόνας δεν τηρείται, κάποιοι ενοχλούνται, όπως κάποιος χρήστης του imdb που έγραψε για τον George του A single man «αυτός ο χαρακτήρας θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ετεροφυλόφιλος που θρηνεί για το θάνατο της γυναίκας του, γιατί τον έκαναν γκέι;»
Η ομιλία της Adichie είναι πολύ ωραία και εκφράζει με απλά λόγια κάποια πράγματα που σκεφτόμουνα εδώ και καιρό, αλλά προσωπικά θα ήθελα να προσθέσω κάτι άλλο, κάπως άσχετο: Στο βίντεο αναφέρεται ο τρόπος που οι «κυρίαρχοι» του πολιτισμού βλέπουν τις «περιθωριακές ομάδες» αλλά δεν γίνεται λόγος για το αντίστροφο. Δηλαδή η Adichie λέει ότι οι Αμερικάνοι είχαν προκαταλήψεις για τους Αφρικανούς, αλλά δεν λέει τι προκαταλήψεις έχουν οι Νιγηριανοί για τους Αμερικάνους ή για τους λευκούς. Από προσωπικές εμπειρίες συνειδητοποίησα ότι σε πολλές χώρες οι άνθρωποι που έχουν δει «δυτικές» ταινίες έχουν πολλές προκαταλήψεις για τους «δυτικούς». Πχ ότι οι «δυτικές» γυναίκες είναι εύκολες: η προκατάληψη που πονάει περισσότερο ψυχολογικά και δυστυχώς και σωματικά. Ή ότι όλοι οι λευκοί/«δυτικοί» είναι Αμερικάνοι, χορεύουν σε ντίσκο, δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αλκοόλ, με λίγα λόγια ότι είναι έτσι όπως παρουσιάζονται οι ήρωες στις αμερικάνικες (και ευρωπαϊκές) ταινίες. Και φυσικά καρικατούρες «δυτικών» εμφανίζονται συχνά στον «μη δυτικό» κινηματογράφο όπως το Μπόλιγουντ. Βέβαια, αυτού του είδους τα στερεότυπα υπάρχουν σε μικρότερο βαθμό απ' ότι τα δικά μας, όπως αντίστοιχα οι δικές μας ταινίες παρουσιάζουν τους «δυτικούς» με μεγαλύτερη ποικιλομορφία και με λιγότερα κλισέ απ' ότι παρουσιάζουν τον «ξένο». Κι ενώ οι «δυτικοί» σπάνια βλέπουν Μπόλιγουντ για να συνειδητοποιήσουν ότι και οι Ινδοί είναι φυσιολογικοί άνθρωποι με κάθε είδους προβλήματα, οι Ινδοί βλέπουν καθημερινά Χόλιγουντ. Και φυσικά ισχύει αυτό που λέει η Adichie στην αρχή της ομιλίας που είναι και το πιο συγκλονιστικό: οι μορφωμένοι Νιγηριανοί, και όλοι οι μορφωμένοι «Νιγηριανοί» του κόσμου, μαθαίνουν από μικρή ηλικία να ταυτίζονται με τους ξένους προς τον πολιτισμό τους «δυτικούς».
Το δυτικός το βάζω σε εισαγωγικά γιατί είναι σχεδόν θέμα τύχης ποιος άνθρωπος θα θεωρηθεί δυτικός. Για πολλούς δυτικοευρωπαίους πχ οι Έλληνες δεν είναι δυτικοί, είναι κάτι ξένο, είναι ζορμπάδες. Για πολλούς Ινδούς οι Έλληνες είναι προσωποποίηση του δυτικού πολιτισμού με τη μορφή που γνωρίζουν, της Αγγλικής αποικιοκρατίας. Για κάποιους Ρουμάνους οι Έλληνες είναι ορθόδοξα (ξ)αδέρφια και για άλλους λεφτάδες και νεόπλουτοι. Και πολλές φορές στην Τουρκία είδα τους ντόπιους να φέρονται στους Έλληνες σαν ανθρώπους και στους υπόλοιπους Ευρωπαίους σαν άσχετους τουρίστες. Τρέχα γύρευε.
17 σχόλια:
Γεια σου Simurgh!
Είναι πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα η ομιλία και με πάρα πολύ ωραίο τρόπο δοσμένη επίσης.
Θα συμφωνήσω απόλυτα με όσα λέει. Αλλά και με όσα λες εσύ. Πάντα έτσι είναι νομίζω - σπάνια είναι η άμεση επαφή με τα πράγματα και τους ανθρώπους. Συνήθως διαμεσολαβείται από κάτι, κυριότερα όλων, από τη γλώσσα.
Και αν παλιότερα ο βασικός τρόπος να διηγούμαστε ιστορίες ήταν η λογοτεχνία, πλέον είναι και ο κινηματογράφος / τηλεόραση με τη τεράστια δύναμη της εικόνας (που μπορεί να είναι χίλιες λέξεις και άρα χίλια στερεότυπα - π.χ. αφίσες προπαγάνδας, ψυχροπολεμικές ταινίες) και ίσως ακόμα κυριότερα, το ίντερνετ και ο νέος, ψηφιακός πολιτισμός που περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα.
Ακόμα περισσότερο, η παγκοσμιοποίηση της πληροφορίας μας δίνει την αίσθηση πως πλέον μπορούμε να γνωρίζουμε και για τα πιο απομακρυσμένα πράγματα και ανθρώπους - που ποτέ δε θα τα συναντήσουμε "φυσικά" - και να έχουμε μια γνώση και μια γνώμη για αυτά.
Ξεχνάμε όμως, πως όλες αυτές οι πληροφορίες δε φθάνουν "αυθύπαρκτες" στα αυτιά και τα μάτια μας, αλλά παιρνούν μέσα από "κανάλια" τα οποία αυτά επιλέγουν τι θα μεταδώσουν και τι όχι, και αυτό που θα μεταδώσουν, με ποιον τρόπο θα το κάνουν.
Θα έλεγα πως προσεγγίζουμε σταδιακά εποχές τεράστιας περιπλοκότητας και θόλωσης του τι είναι "ειλικρινές" και τι όχι - και αφήνω απέξω το τι είναι "αληθές" που είναι τεράστια ιστορία.
Όσον αφορά αυτά που λέει η Αντίτσι (δεν την έχω διαβάσει), τα είχα πρωτοακούσει διαβάζοντας τον "Οριενταλισμό" του Έντγουαρντ Σαίντ που αναλύει όλη αυτή την κατασκευή του στερεότυπου της Ανατολής μέσω των αναπαραστάσεών του στη δυτική κουλτούρα και κυρίως λογοτεχνία.
Το θέμα είναι αρχικά να ακουστούν και οι αφηγήσεις / ιστορίες των "καταπιεσμένων", αυτών που δεν έχουν πρόσβαση στη "διήγηση". Να δοθεί φωνή σε όλους - όχι κάποιοι να μιλάν για τους άλλους, σα να γνωρίζουν αντ' αυτών, κατασκευάζοντας τελικά τις "αλήθειες" τους, "αλήθειες" που τελικά τις ενστερνίζονται σα να είναι πραγματικές - όπως η Αντίτσι που βιώνε ως παιδί τη χώρα της μέσω της ματιάς των άγγλων.
Αυτό ήταν και το πρόταγμα του ακαδημαϊκού πεδίου που ονομάστηκε "μετα-αποικιακές σπουδές", να πουν τις ιστορίες τους όσοι βρέθηκαν/εξωθήθηκαν στο περιθώριο.
Εκεί ωστόσο αρχίζει μια άλλη δυσλειτουργία, αυτή που επισημαίνεις. Κάθε ιστορία φέρει προκατάληψη. Και ταυτόχρονα αν όλα είναι ιστορίες και όλες οι ιστορίες λέγονται και όλες οι ιστορίες φέρουν προκαταλήψεις, τότε είναι πολύ δύσκολη η οποιαδήποτε διάκριση.
Δεν ξέρω. Ακριβώς όπως δεν ήξερα και τότε που συζητούσαμε για τις "γάτες της Περσίας". Τότε είχαμε καταλήξει πως ο "θρησκευτικός σκοταδισμός" είναι φρίκη - όμως τότε πριμοδοτούσαμε τη συγκεκριμένη μας "ιστορία - αντίληψη" που ήταν αντιθρησκευτική, που έφερε μέσα την προκατάληψη που μοιραζόμαστε ενάντια στη θρησκεία.
Εγώ θα έλεγα πως σε κάποιες ιστορίες - όπως σε εκείνη, σε εκείνα τα σχόλια - μπορεί κανείς να κομίσει κάποια αντικειμενικότητα και να την κάνει κάτι παραπάνω από μια ακόμα, απλή "ιστορία".
Δεν το ξέρω βέβαια, μα το ελπίζω!
Τέλος, θα έλεγα πως κάποια στερεότυπα είναι λιγότερο επώδυνα από κάποια άλλα. Ο Νιγηριανός αγρότης ό,τι στερεότυπα και να έχει για τους Αμερικάνους, είναι απίθανο να βρεθεί μέσα σε ένα βομβαρδιστικό να πετάει πάνω από τις πόλεις των ΗΠΑ. Ένας Αμερικάνος όχι.
Με άλλα λόγια, τα στερεότυπα είναι ένας τρόπος να διεκδικήσεις την ισχύ μέσα στις λεκτικές σου κατασκευές. Καλύτερα να τον έχουν οι ανίσχυροι, παρά οι ισχυροί.
Τέλος, να σου πω πως παρακολουθώ και εγώ το μπλογκ σου εδώ και καιρό και πως το βρίσκω πάρα πάρα πολύ καλό και ενδιαφέρον.
Έχει μεγάλο και συγκεκριμένο πλούτο, κάτι σπάνιο, καθώς τα πιο πολλά μπλογκ για το σινεμά γράφουν για τα πάντα (όπως το δικό μου)
Δε φανταζόμουν πως υπήρχαν όλοι αυτοί οι σκηνοθέτες και οι ταινίες. (κλασσικά στερεότυπα ε; Δυο τρεις σκηνοθέτες ήξερα από αυτές τις χώρες, και νόμιζα πως ήξερα τα πάντα για την κινηματογραφία τους).
Κατά κάποιο τρόπο κάνεις αυτό που ζητά και η Αντίτσι, διηγείσαι άγνωστες σε εμάς ιστορίες.
Και τις διηγείσαι, επίσης, με πολύ ωραίο τρόπο. Μου αρέσει η αμεσότητα των κειμένων σου. Γράφεις με ευθύτητα και ενίοτε με μια συγκαλυμένη ειρωνία την οποία εκτιμώ πολύ και η οποία είναι μεγάλη αρετή όταν ασκείται με τον τρόπο που το κάνεις και εσύ.
Τέλος, είναι επίσης πολύ σημαντικά τα βιωματικά και πραγματολογικά σχόλια που παραθέτεις. Αν ξέρεις μια ταινία δεν ξέρεις για τη χώρα. Όμως πρέπει σίγουρα να ξέρεις κάτι για τη χώρα για να καταλάβεις την ταινία.
Εύχομαι καλή συνέχεια
Δημήτρης
Ευχαριστώ πολύ για το δεύτερο σχόλιο :-) Προσπάθησα όντως να γράψω για ταινίες που δεν «ακούγονται συνήθως», και όχι τόσο για το αν πχ ο Πολίτης Κέιν είναι η καλύτερη ταινία από αρχής κινηματογράφου- όχι ότι θα μπορούσα να το κάνω, τόσο άσχετη που είμαι με το σινεμά. Πάντως ας μην ξεχνάμε (όπως περίπου έγραψες στο πρώτο σχόλιο για τα σχόλια κάτω απ'τους «Γάτους») ότι είμαι κι εγώ μια ελληνίδα (ας πούμε δυτική) που προσπαθεί να αντιπροσωπεύσει «αυτούς που δεν έχουν φωνή» και όσο και να προσπαθώ να είμαι αντικειμενική, τελικά μεταφέρω τη δική μου κουλτούρα, τις δικές μου αντιλήψεις περισσότερο από την κουλτούρα και τις αντιλήψεις «αυτών που δεν έχουν φωνή».
Κατά τα άλλα, μπορεί να υπάρχουν κανάλια που ελέγχουν ποιές πληροφορίες μεταδίδονται, αλλά στο ίντερνετ υπάρχουν και πολλοί «ανεξάρτητοι» που μπορούν να γράψουν ότι τους κατέβει. Μπορούμε να διαβάσουμε ιστοσελίδες απ' όλο τον κόσμο. Βέβαια όλα αυτά είναι σχετικά. Πχ ο μέσος Έλληνας ξέρει μόνο αγγλικά οπότε από το Ιράν μπορεί να διαβάσει μόνο μπλογκ στα αγγλικά, άρα αποκλείονται οι μπλόγκερ που δεν ξέρουν αγγλικά που προφανώς ανήκουν στα φτωχότερα στρώματα, όπως αποκλείονται κι αυτοί που δεν έχουν υπολογιστή/δε ξέρουν πώς να τον χρησιμοποιήσουν (κυρίως φτωχοί, αμόρφωτοι, επαρχιώτες, μεγαλύτεροι σε ηλικία, γυναίκες)
Για τα στερεότυπα εκ μέρους της αδύναμης ομάδας: Βασικά συμφωνώ, αλλά ενώ ο Νιγηριανός αγρότης δεν μπορεί να ρίξει πύραυλο στην Αμερική, ο Πακιστανός μπορεί να το καταφέρει κάποια στιγμή. Επίσης και πάλι για τους Εβραίους: όσο ήταν καταπιεσμένοι στην Ευρώπη, μπορεί να μην ήταν επώδυνα τα στερεότυπα που είχαν για τους αλλόπιστους, αλλά οι ίδιοι άνθρωποι, όταν δημιουργήθηκε το Ισραήλ χρησιμοποίησαν τα στερεότυπα αυτά κι αυτή τη φορά ήταν σε θέση ισχύος. Δε θέλω σε καμία περίπτωση να συγκρίνω το ολοκαύτωμα με το παλαιστινιακό. Όμως νομίζω ότι τα στερεότυπα για τον «άλλο» και η μισαλλοδοξία, καλύτερα να καταπολεμηθούν από όλες τις κατευθύνσεις.
Και ποιος από εμάς δεν είναι άσχετος με το σινεμά;! Μόνο οι σκηνοθέτες νομίζω.. πάντως εγώ είμαι περισσότερο από εσένα!
Ναι, το ίντερνετ αυξάνει τις δυνατότητες "να ακουστούνε και άλλα πράγματα" και αλλάζει το παράδειγμα. Φυσικά είναι έτσι που το λες, και πάλι η πρόσβαση σε αυτό και τις πληροφορίες του καθορίζεται από παραμέτρους ισχύος (πρόσβαση που σχετίζεται με το που ζει κανείς, τι πόρους έχει, σε τι μόρφωση έχει και αν έχει πρόσβαση κτλ), αλλά νομίζω πως είμαστε ακόμα στα πολύ σπάργανα της ψηφιακής εποχής. Εξάλλου, το ίντερνετ είναι μια φθηνή σχετικά τεχνολογία, νομίζω πως σε μερικές δεκαετίες πιθανόν να αποτελεί σε μεγάλο μέρος μια νέα δημόσια και παγκόσμια σφαίρα για τους περισσότερους. Ή έστω, ελπίζω να συμβεί αυτό.
Δεν ξέρω αν είχες υπόψην ένα περίφημο site, το library.nu, το οποίο λειτουργούσε εδώ και κάποια χρόνια, εγώ πέρισυ το έμαθα, και φέτος το κλείσαν λόγω των νόμων που ψηφίστηκαν στις ΗΠΑ για την ηλεκτρονική πειρατεία και τα πνευματικά δικαιώματα, και που υιοθέτησαν και πολλές άλλες χώρες στον κόσμο.
Το site αυτό περιείχε εκατοντάδες χιλιάδες ακαδημαϊκά βιβλία που μπορούσε κανείς να κατεβάσει δωρεάν. Ήταν ένας πραγματικός θησαυρός γνώσης, στον οποίο συνεισέφεραν και οι ίδιοι οι ακαδημαϊκοί / συγγραφείς, τους οποίους εν πολλοίς στραγγαλίζει το σύστημα των εκδόσεων και τα υψηλότατα κέρδη του.
Με το που έκλεισε, πριν από 2 μήνες, υπήρξε μια τεράστια συζήτηση σε διάφορα forum ανά των κόσμο όπου έγραφαν καθηγητές και φοιτητές από όλο τον μη δυτικό κόσμο, δηλαδή από το 80% της γης, και μιλούσαν για μια καταστροφή εφάμιλη π.χ. με το κάψιμο της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.
Το library.nu έδινε τη δυνατότητα πρόσβασης σε διάφορες εκφάνσεις της πεμπτουσίας του ανθρώπινου πολιτισμού χωρίς κόστος. Έγραφε χαρακτηριστικά ένας καθηγητής από την Ινδία, πως ο μηνιαίος μισθός του φθάνει ίσα ίσα ώστε να αγοράσει ένα σύγγραμα από το amazon... Αντιστοίχως, φοιτητές από όλο τον υπόλοιπο κόσμο λέγαν πως ξαφνικά τους έκλεισαν ένα παράθυρο σε πράγματα που α. δεν ήξεραν πως υπήρχαν και β. που τώρα πως ξέρουν πως υπάρχουν και τους έχουν γοητεύσει, δε θα μπορέσουν ποτέ ξανά να έχουν πρόσβαση.
Ευτυχώς, εδώ και ένα μήνα λειτουργεί σε ρώσικη διεύθυνση, με τον ίδιο πλούτο περιεχομένου.
Αυτό που θέλω να πω, είναι πως κατά τη γνώμη μου το ίντερνετ απελευθερώνει ένα τεράστιο δυναμικό, μάλλον εξισωτικό, το οποίο δεν είναι εύκολο να ελεγχθεί με τις παλιές ιεραρχίες. Και όσο θα εξαπλώνεται - και υπάρχει πολύ ακόμα -, λόγω της έκκεντρης δομής του, θα είναι ακόμα πιο δύσκολο μελλοντικά να ελεγχθεί.
Έτσι θα αυξηθεί με την πάροδο του καιρού και η δυνατότητα λόγου και έκφρασης που δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν είχαν και δεν έχουν
(Το νέο site αυτής της φοβερής βιβλθιοθήκης είναι αν σε ενδιαφέρει το εξής: http://free-books.us.to/
Έχει βιβλία σε διάφορες γλώσσες, έχει και στα ελληνικά)
Όσο για τα στερεότυπα, χθες που σου έγραφα, με το που έγραψα τη φράση για τα βομβαρδιστικά κτλ, σκέφτηκα και τους δίδυμους πύργους και τη ρητορική των ταλιμπάν κτλ, κάτι στο οποίο παρέπεμπε η εικόνα της φράσης, και ας ήθελα εντούτοις να υποστηρίξω κάτι ανάποδο.
Αυτό που στην ουσία λες και συ, με το παράδειγμα του Πακιστάν ή και του Ισραήλ, με τα οποία είμαι απολύτως σύμφωνος.
Εν ολίγοις, τα στερεότυπα είναι παιχνίδια ισχύος και απόπειρες να επανακατανεμηθεί αυτή η ισχύς, αρχικά στο επίπεδο της γλώσσας και της αναπαράστασης.
Το πρόβλημα ξεκινά με το που αυτή η λεκτική ισχύ αρχίζει να συνοδεύται και από τη δυνατότητα πρακτικής και χειροπιαστής και γεμάτης κυριολεκτικού αίματος ισχύος.
Τι γίνεται; Τρέχα γύρευε, όπως υπέροχα έγραψες στην ανάρτηση. Από δω το πάω, από κει το πάω τόσα χρόνια που προσπαθώ να σκεφθώ για αυτά, εκεί καταλήγω.
Ίσως θα πρέπει όλα να τα βλέπουμε κατά περίπτωση; Ποιοι είναι οι συγκεκριμένοι συσχετισμοί κάθε φορά; Μια προσπάθεια αντικειμενοποίησης του υποκειμενικού..;
Τέλος, τελευταία έχει τύχει να πρέπει (αλλά και θέλω) να διαβάζω θεωρία αλλά και κείμενα επιστημονικής φαντασίας.
Κάποια είναι καταπληκτικά, και θα τολμούσα ίσως να πω, πως είναι η μόνη λογοτεχνία που έχουμε που στις καλύτερες στιγμές της ξεφεύγει ίσως όσο το δυνατόν περισσότερο από τις "υποκειμενικές θέσεις" και τα στερεότυπα στα οποία μας ριζώνει το εδώ και το τώρα μας (π.χ. έλληνας/ελληνίδα/της τάδε ή της δείνα κοιν. τάξης κτλ κτλ).
Μεταφέροντας το περιεχόμενό τους σε άλλες εποχές και συμπαντικούς κόσμους, σε τόσο ριζικά διαφορετικές συνθήκες, ίσως τελικά εκφράζουν τη λιγότερο στερεοτυπική οικουμενικότητα στην οποία θα μπορούσαμε να ελπίσουμε.
Αν δεν έχει τύχει να την διαβάσεις, θα σου πρότεινα κάποια στιγμή να ρίξεις μια ματιά στο έργο της Ούρσουλα Λε Γκεν. Νομίζω πως πραγματικά θα σου άρεσε.
Αυτά που λες,
σε μια δυο μέρες θα απαντήσω και σε ότι μου έγραψες στο δικό μου μπλογκ.
Να με συγχωρείς για αυτές τις καθυστερήσεις μεταξύ του διαλόγου, μα είμαι τόσο σκασμένος και γεμάτος άγχη το τελευταίο διάστημα, που μου είναι πολύ δύσκολο να βρω λίγη ώρα ήρεμη και να κάτσω να σου γράψω όπως αρμόζει.
Όπως και να έχει, σ' ευχαριστώ πολύ για τις ωραίες συζητήσεις
Ευχαριστώ για τα λινκ, το http://free-books.us.to φαίνεται πολύ καλό από μια ματιά που του έριξα! Κρίμα που δεν το ήξερα όταν έψαχνα βιβλία για τη σχολή μου. Βέβαια ακόμα δεν έχω συνηθίσει να διαβάζω στον υπολογιστή αλλά ελπίζω να συνηθίσω σιγά σιγά. Για τα πνευματικά δικαιώματα παρακολούθησα μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του Stallman στην Αθήνα. Ο Stallman έλεγε ότι είναι εντελώς άδικο και μη παραγωγικό να έχει κάποιος το δικαίωμα να αποκρύψει γνώσεις από τους υπόλοιπους. Βασικά χώρισε τα πνευματικά προϊόντα σε τρία μέρη: τέχνη, μαρτυρίες, και γνώσεις. Στην πρώτη περίπτωση είπε ότι έχει νόημα το copyright για κάποιο χρονικό διάστημα (αλλά όχι για δεκαετίες μετά το θάνατο του καλλιτέχνη!). Βέβαια σήμερα τα περισσότερα χρήματα πάνε στους εκδότες/στους παραγωγούς και όχι στους καλλιτέχνες. Στην δεύτερη περίπτωση είναι υποχρεωτικό να αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα/μάρτυρα, γιατί το έργο έχει νόημα μόνο όταν γνωρίζουμε ποιος είναι αυτός που λέει τη «μαρτυρία». Στην τρίτη περίπτωση είναι υποχρεωτικό να διαδοθεί η γνώση χωρίς κανέναν περιορισμό πνευματικών δικαιωμάτων.
Για την Ούρσουλα Λε Γκεν είχα ακούσει αλλά δεν έχω διαβάσει. Τώρα που το σκέφτομαι δεν νομίζω να έχω διαβάσει ποτέ επιστημονική φαντασία (εκτός ίσως από Ιούλιο Βερν). Μακάρι να ξεφεύγει από τα στερεότυπα, από τους κανόνες του κόσμου μας. Πάντως για μένα, κάθε προσωπική ιστορία είναι ικανή να σπάσει πολλά στερεότυπα. Όπως έγραψα και για την Έφη Μπριστ φοβάμαι ότι η Τέχνη αντί να είναι πιο ελεύθερη, στην πραγματικότητα υπακούει σε πολύ πιο αυστηρούς κανόνες απ' ότι η ίδια η κοινωνία. Έτσι οι εξωγήινοι και οι αστροναύτες στις ταινίες του 60, οι οποίοι υποτίθεται ότι ζούσαν σε άλλους γαλαξίες ή χιλιάδες χρόνια αργότερα είχαν πολλές φορές την ίδια πάνω κάτω κοινωνική δομή με την αμερικάνικη κοινωνία της δεκαετίας του 60. Το ίδιο και η λογοτεχνία του φανταστικού πχ. το medieval fantasy, που έχει γίνει της μόδας, δανείζεται απ' το μεσαίωνα τα κουστούμια, τα σπαθιά και τους βασιλιάδες αλλά στην πραγματικότητα αντανακλά περισσότερο τις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής μας.
Κι εννοείται δεν με πειράζει καθόλου αν αργείς να απαντήσεις, απλά εγώ δυστυχώς αυτόν τον καιρό έχω αρκετό χρόνο.
Και κάτι άλλο που δεν έγραψα πριν. Είναι μεν κακό να έχει η ακίνδυνη ομάδα «ανώδυνα» στερεότυπα μίσους, αλλά από την άλλη εύκολα θα μπορούσαμε να κάνουμε σκέψεις όπως «Έλα μωρέ, μην τους λυπάσαι, κι αυτοί το ίδιο θα έκαναν αν είχαν τη δύναμη» κι έτσι να κοιμόμαστε με τη συνείδηση μας ήσυχη, ενώ διαιωνίζουμε την καταπίεση της αδύναμης ομάδας. Διαβάζοντας γερμανικό τύπο διαπίστωσα ότι πολλές φορές όταν ένα άρθρο υποστήριζε ότι πχ οι Τούρκοι ή οι Γερμανοί τουρκικής καταγωγής αντιμετωπίζουν διακρίσεις στη Γερμανία, πλάκωναν κάποια στιγμή τα σχόλια του τύπου «γιατί στην Τουρκία δεν καταπιέζονται οι χριστιανοί;» Κι από την άλλοι οι ίδιοι αρθρογράφοι έγραφαν ξανά και ξανά για την καταπίεση των μουσουλμάνων στην υφήλιο και δεν έγραφαν τίποτα για την καταπίεση ομάδων πληθυσμού στις μουσουλμανικές χώρες, ούτε καν για τη χώρα προέλευσής τους.
Κι εγώ αποφεύγω συνειδητά να γράψω για τη «μονοσήμαντη ιρανική ιστορία» (καταπίεση, καταπίεση, καταπίεση, πυρηνικά, φτώχεια, θρησκευτικός φανατισμός) για να δώσω χώρο σε άλλες ιστορίες, αναρωτιέμαι μήπως τελικά δίνω τη λάθος εντύπωση ότι όλα στο Ιράν είναι τέλεια.
Γεια σου και πάλι Simurgh,
αυτή τη φορά άργησα πραγματικά να απαντήσω όμως είχα για μεγάλο διάστημα τον "κακό μου τον καιρό" και γενικά είμαι σκασμένος όσο δεν πάει με τη ματαιότητα των όσων κάνω αλλά και συνολικότερα, με την περιρέουσα ατμόσφαιρα.
Πολύ κούραση μαζεμένη γαμώτο. Και μια απίστευτη άρνηση πια στο να γράψω έστω και μια σειρά. Έτυχε να πρέπει να γράψω πολύ τα προηγούμενα χρόνια (και επίκειται και άλλο) και το έχω σιχαθεί.
Τουλάχιστον, η συζήτηση εδώ είναι απολαυστική!
Λοιπόν, όσον αφορά τα πνευματικά δικαιώματα, οι πάντες ξεχνάνε πως είναι μια πολύ πρόσφατη ιστορία, βαριά βαριά δυο αιώνων. Πιο πριν - από την αρχαιότητα και έως τον 18ο αιώνα - δε νοούνταν και τόσο η ιδέα της πατρότητας του έργου τέχνης (γιατί είτε αυτό γινόταν αντιληπτό ως απότοκος προηγούμενων δημιουργημάτων, εξ' ου και η φράση "δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη", είτε θεωρούνταν θεόπνευστο ή συλλογικό έργο μιας κοινότητας [π.χ. επίκληση στη Μούσα του Όμηρου, η "ιερά μανία" που καταλάμβανε τους αρχαίους, το "ντουέντε" που αναφέρει ο Λόρκα, κτλ])
Και αν δεν νοούνταν μια φορά η πατρότητα της τέχνης, δεν νοούνταν δέκα φορές η ιδέα της ιδιοκτησίας της (και άρα συνεπαγόμενα, η ιδέα του να το στερήσεις από τους άλλους ως ιδιοκτησία σου στο στυλ έτσι γουστάρω)
Τα πράγματα αλλάζουν με τη ραγδαία διεύρυνση του τι θεωρείται ως εμπόρευμα με την έλευση του καπιταλισμού - κοινώς, όλα μπορούν να νοηθούν ως εμπορεύματα, ακόμα και η τέχνη.
Ωστόσο, αν με την τέχνη στην τελική δεν τρέχει και τίποτα - δεν είναι ζήτημα ζωής και θανάτου, στην ιατρική είναι ιδιαιτέρως κρίσιμο το θέμα.
Είχα σοκαριστεί απίστευτα με το πόσοι πόροι, εργατοώρες, πολύτιμα χρόνια για τους ασθενείς και για την ανθρωπότητα χάνονται, με το σύστημα των πατέντων με τα οποία ένα κομματάκι έρευνας που θα μπορούσε να βοηθήσει κάποιους άλλους ερευνητές σε κάποιον άλλο τομέα παραμένει "κλειδωμένο" για χρόνια και χρόνια από τις φαρμακευτικές.
Υπολογιζόταν πως άπειρα φάρμακα και θεραπείες θα είχαν προκύψει δεκαετίες, δεκαετίες ε;!, νωρίτερα αν η έρευνα γινόταν αντιληπτή ως κτήμα και προσπάθεια όλης της ανθρωπότητας.
Σκέψου το αυτό συνολικά σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης σκέψης και τεχνικής. Είναι σοκαριστικό.
Το κλασσικό αντεπιχείρημα φυσικά είναι πως αν δεν υπήρχαν οι πατέντες και τα πνευματικά δικαιώματα, τότε δε θα υπήρχε και η δυνατότητα κέρδους και άρα κινήτρου. Και φυσικά - όπως πάντα λέει η επωδός - πως με αυτό τον τρόπο αυτορρύθμισης του συστήματος ,που διασφαλίζεται χάρη στον ελεύθερο ανταγωνισμό -βλ. ιδιωτική χρηματοδότηση -, εξοικονομούνται πόροι.
Φυσικά ισχύει το ανάποδο. Κόμμάτια έρευνας που έχουν γίνει μα στα οποία δεν επιτρέπεται η πρόσβαση ωσότου η συγκεκριμένη φαρμακοβιομηχανία να μπορέσει κάπως να τα αξιοποιήσει ωφέλιμα για την ίδια, επαναλαμβάνονται από άλλες, χρήσιμες γνώσεις και συμβουλές που θα συνεισέφεραν σε άλλα πεδία θεωρούνται ως όπλα για τους ανταγωνιστές κτλ κτλ.
Απίστευτη σπατάλη πόρων, θανατηφόρα.
Όσον αφορά πάλι την πρόταση να θεσπίζεται ένα εύλογο διάστημα προστασίας για τους ίδιους τους δημιουργούς, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της κλασσικής μουσικής.
Ο Μπαχ και ο Μότσαρτ ζήσαν πριν από αιώνες. Και όμως, τα έργα τους έχουν copy right. Με ποιον τρόπο; Είναι δεσμευμένες όλες οι ηχογραφήσεις τους και όλες οι παρτιτούρες, από τις αντίστοιχες εταιρείες ηχογράφησεις και τους εκδοτικούς είκους μουσικής.
Μια τεράστια οικονομία που αμοίβεται τεράστια ποσά ενώ προσφέρει ελάχιστα.
Τις προάλλες μάλιστα ξεκίνησε και μια κίνηση από κάποια μεγάλα πανεπιστήμια στην Αμερική, αν δεν κάνω λάθος, κόντρα στους 2 μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους ακαδημαϊκών βιβλίων που σημειώνουν 40% καθαρά κέρδη ετησίως, πουλάν τα βιβλία 80$ το ένα, ενώ οι συγγραφείς δ ε ν αμοίβονται ενώ αν αμοίβονται είναι με ποσοστά της τάξης του 2%...
Τι να πεις...
Μόλις είδα πόσο βγήκε και αυτό το σχολιάκι... πολυλογία...
Όμως κάπου εδώ τελειώνουν οι σημερινές αντοχές (!)
Θα επανέλθω συντόμως ελπίζω, και ελπίζω πραγματικά να μην εκλάβεις αυτές τις καθυστερήσεις ως μη σεβασμό στη συζήτησή μας.
Καληνύχτα!
ΥΓ. Κάποια στιγμή θα σου απαντήσω και στο δικό μου το μπλογκ σε εκείνη τη συζήτηση κάτω από το "Κύμμα". Εντωμεταξύ η ανάρτηση εκείνη έχει γίνει best seller (...) μετά το ανατριχιαστικό ποσοστό της χρυσής αυγής. Κάπου την αναφέρω μέσα στο κείμενο και έχω μια φωτογραφία με τη φάτσα του Μιχαλολιάκου.
Δε φαντάζεσαι πόσος κόσμος μπαίνει πλέον μέσω google και ιδίως το τι ακριβώς ψάχνουν όσον αφορά τη χρυσή αυγή...
ΥΓ.2. Αν δεν είμαι αδιάκριτος, σε ποια σχολή ήσουν;
Πλάκα πλάκα, στην ανάρτησή σου αυτή για το κύμα είδα πρώτη φορά τη φωτογραφία του Μιχαλολιάκου. Φαντάζομαι τι γίνεται απ' το google, κι εδώ έχουν μπει άτομα που ψάχνουν πολύ περίεργα πράγματα, αλλά ευτυχώς είναι λίγοι και οι φράσεις που ψάχνουν μάλλον είναι για γέλια. Πάντως όταν θέλω μια συγκεκριμένη λέξη να μην την αναγνωρίζουν οι μηχανές αναζήτησης, αντικαθιστώ μερικά γράμματα με παρόμοια κυριλλικά. Ελπίζω να πιάνει.
Θυμάμαι πριν από λίγο καιρό που έψαχνα ένα βιβλίο για τη σχολή που το είχα χάσει, η βιβλιοθήκη εννοείται δεν το είχε, στο βιβλιοπωλείο κόστιζε δεκάδες ευρώ, και το βρήκα μόνο στο emule, οπότε πολλές νύχτες άφησα ανοιχτό τον υπολογιστή με την ελπίδα να κατεβεί κάποια στιγμή, και τελικά κατέβηκε αφού έδωσα το μάθημα :-)
Το free-books.us.to είναι πολύ χρήσιμο!
Έχεις δίκιο για τις πατέντες στην ιατρική. Είναι σχεδόν σουρεαλιστικό ότι αυτοί που προσπαθούν να καταργήσουν τα πνευματικά δικαιώματα είναι κατεξοχήν κομπιουτεράδες και όχι γιατροί. Δυστυχώς η ιατρική εμπορεύεται τη ζωή και τον πόνο των ανθρώπων- το έκανε και πριν τον καπιταλισμό, και οι περισσότεροι γιατροί το θεωρούν φυσιολογικό.
Λίγο με τις «αποκαλύψεις» για τις оρоθετικές πоρνες, λίγο με τη χρυσή αυγή, την έχω σιχαθεί τη χώρα τώρα τελευταία.
Δεν είσαι αδιάκριτος, αλλά οι καιροί είναι δύσκολοι ;-)
Οι καιροί παρά είναι δύσκολοι - και προβλέπεται επιδείνωση..
Όσον αφορά την ιατρική και το περίφημο "κόστος της ανθρώπινης ζωής", ένας καθηγητής μου κάποτε το έθετε ως εξής.
Αρχικά έκανε την εξής ερώτηση: "Αν περπατούσες στην προκυμαία της πόλης και έβλεπες έναν άνθρωπο να έχει πέσει στη θάλασσα, να μην ξέρει να κολυμπά και να πνίγεται, θα βουτούσες να τον σώσεις;"
Σχεδόν πάντα η απάντηση ήταν "Φυσικά"
Ετσί, συνέχιζε και ρωτούσε. "Και αφού βγαίνατε και οι δυο σώοι και αβλαβείς, και αυτός σε ευχαριστούσε που τον έσωσες, εσύ θα του ζητούσες αμοιβή;"
Φυσικά, όλοι απαντούσαν πως "όχι, το καθήκον μας κάναμε, θα μας αρκούσε η ικανοποίηση πως σώσαμε τη ζωή κάποιου"
Η απάντηση αυτή - όσο αυτονόητη και αν μας φαίνεται, στο συγκεκριμένο πλαίσιο του αυθόρμητου, και μάλιστα σε ένα πλαίσιο που ενέχει και ρίσκο για αυτόν που πάει να σώσει τον άλλο - , μια απάντηση που βασίζεται στη θεωρητικά αυτονόητη αρχή σχεδόν όλων των συστημάτων της ανθρώπινης ηθικής, δηλαδή στην αλληλεγγύη ανθρώπου προς άνθρωπο, αν το καλοσκεφτούμε δεν είναι καθόλου αυτονόητη εντός του συστήματος οργάνωσης της κοινωνικής ζωής.
Όσο η θρησκεία ήταν ο καθοριστικός παράγοντας αυταντίληψης των ανθρώπων (ας πούμε μέχρι τα νεώτερα χρόνια), αυτό που ένοιαζε τους ανθρώπους δεν ήταν τόσο η σωτηρία του σώματος όσο της ψυχής. Ποιος προσέφερε αυτή τη σωτηρία; (κατά αντιστοιχία με τη σωτηρία από τον πνιγμό;). Ο κλήρος, τα ιερατεία, οι παπάδες κτλ.
Και ακριβώς επειδή έκαναν το αυτονόητο, να σώζουν τον άνθρωπο από ό,τι χειρότερο για αυτόν (την αμαρτία, σύμφωνα με την κοσμαντίληψη της εποχής), οι παπάδες βρίσκονταν στην κορυφή της πυραμίδας της κοινωνίας και της εξουσίας.
Στη νεότερη εποχή, που ο πολιτισμός κάνει μια υλιστική στροφή, πλέον το ζήτημα δεν είναι η σωτηρία της ψυχής αλλά της σάρκας. Αντιστοίχως, οι παπάδες πέφτουν στην ιεραρχία του κύρους, των προνομίων και των αμοιβών, και στη θέση τους ανεβαίνουν οι γιατροί. (οι φαρμακευτικές κτλ κτλ)
Μου είχε φανεί πολύ εντυπωσιακό το παράδειγμα του καθηγητή εκείνου και το πως έχτιζε το συλλογισμό του.
Τώρα μπορεί να γελάμε με τη θέση που είχε κάποτε το ιερατείο στην κοινωνία - είναι επειδή αλλάξαμε πολιτισμικό παράδειγμα. Δε γελάμε όμως καθόλου - αλλά κυρίως δικαιώνουμε - αυτό το κύρος "της σωτηρίας" που πλέον εκφράζει το σύστημα της ιατρικής.
Και φυσικά - και σε αντιδιαστολή με το παράδειγμα - ούτε ο παπάς, ούτε ο γιατρός κινδυνεύουν καθόλου σε σχέση με την αυτοσυντήρησή τους, όπως ο απλός άνθρωπος που πέφτει στη θάλασσα για να σώσει άνευ ανταμοιβής.
Πόσο πίσω είμαστε στην ηθική μας...
Αν δε διαλυθεί / ισοπεδωθεί / εξαερωθεί κάποια στιγμή ο κόσμος μας, είμαι σίγουρος πως στο μέλλον, στα βιβλία της ιστορίας του 3000 μ.χ. η εποχή μας θα ανήκει στο ίδιο κεφάλαιο με ό,τι σήμερα αποκαλούμε μεσαίωνα ή αρχαιότητα, και αξεχώριστα όλα αυτά τα χρόνια πολιτισμού από την αρχαιότητα ως σήμερα που μιλάμε, θα καταχωρούνται κάτω από τον τίτλο "Οι εποχές της βαρβαρότητας".
Και οι μαθητές του μέλλοντος θα απορούν με εμάς και τις πρακτικές μας, όπως απορούσαμε και εμείς όταν μας λέγαν για τις ανθρωποθυσίες των Αζτέκων..
Επίσης, είχα σοκαριστεί απίστευτα κάποια στιγμή που είχε τύχει να διαβάσω κάποιες επιδημιολογικές έρευνες για hiv σε περιοχές της Αφρικής, όπου δυτικές ερευνητικές ομάδες μελετούσαν σταθερά ζευγάρια όπου το ένα μέλος ήταν οροθετικό και το άλλο δεν ήταν, ωστε να μελετηθεί η συχνότητα / πιθανότητα μετάδοσης του ιού.
Φυσικά μετά το πέρας των ερευνών (εξάμηνες, ετήσιες) και λόγω των πολλαπλών επαναλήψεων, πολλοί άνθρωποι που δεν ήταν οροθετικοί στην αρχή, κατέληγαν να είναι.
Τα papers αυτά κατέληγαν στο τέλος τους, αφού είχαν τα στατιστικά πορίσματά τους, να υπογραμμίζουν τη σημασία αυτών των ερευνών και να προτείνουν και νέες, ώστε να χαρτογραφηθεί η μετάδοση του ιού.
Είναι αυτή η περίφημη αξιακή ουδετερότητα (και καλά...) της επιστήμης.
Και αναρωτιόμουνα, δηλαδή ήταν "ηθικό" να μελετάς την πορεία μόλυνσης κάποιου;
Δε θα έπρεπε οι δυτικοί γιατροί εφόσον εντόπιζαν ζευγάρια που δεν ήταν και οι δυο άνθρωποι μολυσμένοι, να προφυλάξουν αυτόν που δεν είχε νοσήσει; Αυτό δεν είναι το χρέος της ιατρικής; Να προστατεύει;
Φαντάζομαι ίσως, πως στην αρχή των ερευνών, για να είναι καλυμμένοι δεοντολογικώς, θα κάναν και καμιά ενημέρωση του κώλου για τα προφυλακτικά στους ανθρώπους, και έπειτα θα συνέχιζαν με την έρευνα της μετάδοσης...
Τώρα αν οι άνθρωποι αυτοί δεν καταλάβαιναν τι τους έλεγαν οι γιατροί, αν τα προφυλακτικά στο τάδε χωριό της Αφρικής είναι δυσεύρετα ή πανάκριβα, αν το όλο θέμα σκεπάζεται απο δυσειδαιμονίες, δεν αλλάζει κατά τη γνώμη μου κάτι.
Οι γιατροί ως φορείς του Διαφωτισμού και της Προόδου της επιστήμης θα έπρεπε να καταπολεμούν το φαινόμενο αυτό, όχι απλώς να το μελετούν. Θα έπρεπε να καταπολεμούν τις δυσιδαιμονίες, να μιλούσαν για τον κίνδυνο μόλυνσης, να χορηγούσαν προφυλακτικά..
Αλλά μάλλον το σκεπτικό θα ήταν ας τους μελετήσουμε εκεί στα βάρβαρα και φτωχά μέρη ώστε να στήσουμε αποτελεσματικές υγειονομικές πρακτικές εδώ στα δικά μας τα πλούσια και πολιτισμένα μέρη.
Κάτι σαν τα ποντίκια και τα ινδικά χοιρίδια των κλινικών ερευνών...
Για την επιστημονική φαντασία, έχει τύχει εδώ και λίγο καιρό να διαβάζω θεωρία και να πρέπει να γράψω κάτι.
Αυτό που ανέφερες - για την αναπαράσταση του ίδιου, τη διαιώνιση των στερεοτύπων απλώς σε ένα φουτουριστικό σκηνικό - είναι το βασικό ζήτημα με το οποίο καταπιάνεται η θεωρία της επ. φαντασίας.
Γενικά θεωρείται πως η δεκαετία του 1960 είναι ένα σημείο τομής για την πορεία έκτοτε της ε.φ. Αν μέχρι τότε, στην περίφημη "χρυσή εποχή" της "σκληρής ε.φ.", ισχύει αυτό που λες - μάτσο σεξισμός, φετιχισμός της τεχνολογίας, αναπαραγωγή του αστικού κομφορμισμού - με τη διαμεσολάβηση των διαφόρων κινημάτων απελευθερώσης του 1960 και των αλλαγών στη θεωρία (νεομαρξισμός, στρουκτουραλιστές και μετά- στρουκτουραλιστές {λεβί στρως, φουκώ, ντεριντά κτλ)), η ε.φ. αλλάζει ριζικά και κινείται ενσυνείδητα ενάντια στην αναπαραγωγή των στερεοτύπων και των παραδεδομένων άνισων εξουσιαστικών σχέσεων.
Η Ούρσουλα Λεγκέν είναι βασική εκπρόσωπος αυτού του ρεύματος.
Από κει και πέρα, το άλλο επιχείρημα που δίνει γενικά στην ε. φ. μια ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στα άλλα λογοτεχνικά ιδιώματα, είναι πως ακριβώς λόγω της δομής της και της φύσης της (μέλλον, πιθανολογία,τεχνικές παραγωγής ανοίκειων κόσμων κτλ), ωθεί η ίδια τον εκάστοτε συγγραφέα να τραβήξει λίγο περισσότερο μακρυά τα όρια της σκέψης του. Πιο απλά, ένας καλός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας, ακόμα και αν είναι συντηρητικός ιδεολογικά, εφόσον χειρίζεται καλά το είδος (δηλαδή την ψηλάφιση του καινοφανούς), το κείμενο θα τον οδηγήσει στην αυτο-υπέρβασή του. Αλλιώς, ξεκινώντας να γράφεις ε.φ. τελεί κανείς ένα "πείραμα σκέψης" του οποίου τα αποτελέσματα δεν είναι προδιαγεγραμμένα.
Τέλος, ακόμα και στις περιπτώσεις που η ε.φ. αποτυγχάνει και απλώς αναπαράγει κεκαλυμμένα το υπάρχον, και πάλι οι θεωρητικοί της ε.φ. υποστηρίζουν πως τα κείμενα της ε.φ. καθώς είναι τα κατεξοχήν επιστημονικό-τεχνολογικό-κεντρικά κείμενα της λογοτεχνίας και εφόσον ο 20ος και 21ος αιώνας σημειώνει μια τέτοια ραγδαία στροφή προς βιοτεχνολογία / νευροεπιστήμες κτλ, είναι ικανά να καταδείξουν a. καλύτερα από κάθε άλλο λογοτεχνικό είδος τις αντιφάσεις της εποχής μας και b. να χειριστούν τα νέα φιλοσοφικά ζητήματα που προκύπτουν στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες της πληροφορίας
Την Λε Γκέν θα στην πρότεινα ανεπιφύλακτα!
Όσο για τις "οροθετικές πόρνες", τους "Φράχτες στον έβρο", και τη "χρυσή αυγή", η κοινωνία μας βαδίζει όλο και πιο γρήγορα και σταθερά τα βήματα του εκφασισμού.
Ο οποίος είναι ακόμα χειρότερος όταν δεν έχει τανκς - δηλαδή ορατές εκφάνσεις - γιατί μπορεί όλοι να βαυκαλιζόμαστε πως απλώς δεν υπάρχει, ενώ ριζώνει όλο πιο βαθιά στις συνειδήσεις, στα πιο μικρά και καθημερινά.
Εξάλλου και οι εκλογές - υπό μια ψύχραιμη ανάγνωση - αυτό δείχνουν κατά τη γνώμη μου. Εξάλειψη του πολιτικού χώρου που κάποτε απαρτιζόταν από την πλειοψηφία του πληθυσμού της μικροαστικής Ελλάδας και μετατόπιση του 75% αυτού του φοβισμένου πλέον χώρου στη δεξιά η οποία δεξία δεν στραβοκοιτάει όπως παλιότερα προς το κέντρο, αλλά αντιθέτως, προς την άκρα δεξιά.
Γάμησέ τα
Κι εμένα οι μελέτες αυτές για το AIDS με προβληματίζουν πολύ. Αλλά από την άλλη, δε ξέρω σε ποιές συνθήκες έγιναν. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σε όλον τον κόσμο που αρνούνται να πάρουν μέτρα προφύλαξης, είτε επειδή δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ο ιός, είτε επειδή έτσι. Εδώ πολλοί γιατροί δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό.
Το ίδιο και με το κάπνισμα, που συνεχίζονται να γίνονται έρευνες με ομάδες ανθρώπων όπου στη μία ανήκουν οι καπνιστές και στην άλλη οι μη καπνιστές και μετράται πόσοι θα πάθουν καρκίνο, έμφραγμα κτλ μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Μάλιστα ενώ ξέρουμε όλοι πολύ καλά τις συνέπειες του καπνίσματος, εδώ στην ελλάδα τουλάχιστον, θεωρείται μαγκιά να παραβαίνεις τον πρόσφατο νόμο που έχει φτιαχτεί για να προστατεύσει τους παθητικούς καπνιστές που δε φταίνε σε τίποτα.
Βέβαια ένας σύντροφος οροθετικού έχει μάλλον μεγαλύτερο κίνδυνο να μολυνθεί απ' ότι ένας καπνιστής να πάθει καρκίνο. Όμως, αν δε γνωρίζω ακριβώς πως έγιναν οι έρευνες δε θα ήθελα να τις κατακρίνω. Δεν είμαι σίγουρη ότι μια καμπάνια υπέρ του ασφαλούς σεξ θα είχε καλύτερα αποτελέσματα από τα πειράματα που γίνονται.
Για την πρώτο σχόλιο συμφωνώ, δεν καταλαβαίνω πως η κοινωνία αποδέχεται να πουλιέται η υγεία. Και πάλι ειδικά στην ελλάδα, οι ίδιοι οι ασθενείς επιμένουν σαν δαιμονισμένοι να πληρώσουν. Δε φταίνε βέβαια οι ίδιοι, ξέρουν ότι αν δεν πληρώσουν, υπάρχει η πιθανότητα να μην τους προσέξει ο γιατρός. Διάβασα πριν 1-2 βδομάδες ένα άρθρο μιας ελληνίδας που γέννησε το δεύτερο παιδί της στη Γερμανία. Σε κάθε παράγραφο εξέφραζε την απορία της που οι γερμανοί γιατροί και εργαζόμενοι στο σύστημα υγείας δεν την άφηναν να τους πληρώσει. Η δεύτερή της γέννα κόστισε αν θυμάμαι καλά 20 φορές πιο λίγο απ' την πρώτη που έγινε στην Ελλάδα!
Βέβαια το πρόβλημα δεν είναι μόνο πόσα χρήματα θα δώσει ο ασθενής για να γίνει καλά, είναι όλο το σύστημα υγείας. Εμένα προσωπικά μου φαίνεται από τώρα απαράδεκτο και «μεσαιωνικό» να απαιτείται αντάλλαγμα για κάτι τόσο ιερό όπως η υγεία, και κάθε φορά που πληρώνω έναν γιατρό νιώθω αηδία. Αλλά εμένα πολλά δε μου αρέσουν στην κοινωνία, πχ δε θα με πείραζε καθόλου να καταργηθεί το χρήμα, και να μην υπάρχει η νοοτροπία να ζητάμε ανταμοιβή για τις πράξεις μας. Οι περισσότεροι όμως σκέφτονται «αφού πληρώνεται ο υδραυλικός γιατί να μην πληρωθεί ο γιατρός;»
Για τη Λεγκέν: Διάβασα μερικά βιβλία της από την τριλογία (εξαλογία) της earthsea και μου φάνηκαν ιδεολογικά απαράδεκτα, το πρώτο βιβλίο δε, το a wizard of earthsea ήταν σκέτος μισογυνισμός, απίστευτο ότι το έγραψε γυναίκα που θεωρείται και φεμινίστρια. Ελπίζω να μην εννοούσες αυτά! Μάλλον όχι αφού δεν έχουν σχέση με την επιστημονική φαντασία.
Αν έχεις κανέναν τίτλο να προτείνεις, γιατί εγώ την φοβήθηκα τη Λεγκέν!
Δημοσίευση σχολίου