Ladri di saponette [The Icicle Thief] (1989) του Maurizio Nichetti

Το Ladri di saponette είναι στην ουσία μια σάτιρα του ιταλικού νεορεαλισμού ή καλύτερα ένας φόρος τιμής , μια «πράξη αγάπης» προς το κίνημα αυτό του κινηματογράφου. Η ταινία που σατιρίζεται περισσότερο είναι φυσικά οι κλέφτες των ποδηλάτων, αλλά κριτική ασκείται και στην τηλεόραση, τις διαφημίσεις, τη μεσοαστική ζωή.
Η ιστορία, ή μάλλον οι ιστορίες είναι οι εξής: Ο Νικέτι, ένας σκηνοθέτης- άλτερ έγκο του Maurizio Nichetti-, εμφανίζεται στην ιταλική τηλεόραση, όπου παρουσιάζεται η ταινία του που την προλογίζει ένας κριτικός κινηματογράφου. Η ταινία αυτή, ασπρόμαυρη, είναι σάτιρα του νεορεαλισμού, και εδώ μια οικογένεια, ο άνεργος Αντόνιο, η νοικοκυρά Μαρία, ο μικρός Μπρούνο κι ένα μωρό προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα στις αντιξοότητες τις ζωής στη μεταπολεμική Ιταλία. Την ταινία αυτή παρακολουθεί στην τηλεόραση μια σύγχρονη ιταλική οικογένεια, που είναι η προσωποποίηση του μεσοαστισμού. Η ταινία διακόπτεται συχνά από ηλίθιες διαφημίσεις που παρουσιάζουν ένα πρότυπο καταναλωτισμού, τελείως αντίθετο στην ταινία του Νικέτι. Τελικά μετά από μια διακοπή ρεύματος, οι χαρακτήρες της ταινίας και των διαφημίσεων αρχίζουν να επικοινωνούν μεταξύ τους, ξεκινώντας από μια ημίγυμνη ξανθιά που πέφτει σε πισίνα σε μια διαφήμιση και καταλήγει σε μια λίμνη στο δρόμο του Αντόνιο προς το σπίτι του. Στο τέλος ο σκηνοθέτης αγανακτισμένος από την λάθος τροπή που έχει πάρει η ταινία, αποφασίζει να λάβει ο ίδιος δράση, μπαίνοντας κι αυτός μέσα στην ταινία.
Είναι προφανές ότι ο Νικέτι μέσα από τις σουρεαλιστικές αυτές σκηνές θέλει να σχολιάσει την αντίθεση ανάμεσα στη φτώχεια που παρουσιάζεται στον κινηματογράφο του νεορεαλισμού και στην ευημερία και τον καταναλωτισμό/καπιταλισμό της εποχής του. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή όπου ο πεινασμένος Μπρούνο κοιτάζει μέσα από την τηλεόραση τον καλοταϊσμένο γιο της «μεσοαστικής» οικογένειας να μασουλάει μια σοκολάτα. Σίγουρα σχολιάζεται και η ενασχόληση των διανοούμενων σκηνοθετών με τη «φτωχολογιά», παρόλο που οι ίδιοι ή τουλάχιστον οι άνθρωποι για τους οποίους προορίζονταν οι ταινίες ήταν σίγουρα σε ανώτερη κοινωνικά τάξη. Είτε χρησιμοποιούσαν τους φτωχούς ανθρώπους για να περάσουν τις πολιτικές τους απόψεις, είτε για να περάσουν αξίες όπως το ότι το χρήμα διαφθείρει, ή ότι το νόημα της ζωής βρίσκεται στα απλά πράγματα. Όπως και να 'χει, είναι οι ευνοημένοι της ζωής που κλέβουν τη φωνή των πραγματικών καταπιεσμένων και το γεγονός αυτό από μόνο του είναι προβληματικό.
Οι Ladri di saponette γυρίστηκαν το 89, πριν γίνουν οι μεγάλες αλλαγές στον κόσμο, κι εγώ τους πρωτοείδα  λίγα χρόνια αργότερα, όταν οι διαφημίσεις ήταν όντως έτσι όπως παρουσιάζονται εδώ, πχ, αυτή η άθλια με το άζαξ, όπου νοικοκυρές τραγουδάνε «Το αζαξ ουλτρα καινοτομεί δεν έχει ξέβγαλμα δουλειά πολλή» και στο τέλος πετάνε τους κουβάδες και φωνάζουν «είμαστε ελεύθερες!». Κι επειδή ήμουνα πολύ μικρή, και δεν είχα ξαναδεί κάτι παρόμοιο, έκλαιγα απ' το γέλιο, ειδικά όποτε έβλεπα τη φάτσα του Νικέτι, και για χρόνια μετά και μόνο στο άκουσμα του ονόματος αυτού ξεκαρδιζόμουν στα γέλια. Ειδικά στη σκηνή όπου ο σκηνοθέτης μένει φυλακισμένος στην τηλεόραση παραλίγο να πνιγώ. Τώρα δε ξέρω, γέλασα πολύ στην αρχή, με την ασπρόμαυρη ταινία και τον τρόπο που σατιρίζει τους κλέφτες των ποδηλάτων, αλλά αυτό με τις ξανθιές των διαφημίσεων με ξίνισε κάπως. Όπως και να χει, ευχαριστώ κύριε Νικέτι!

Δυστυχώς δε βρήκα υπότιτλους και αναγκάστηκα να παρακολουθήσω την ταινία στα ιταλικά (υπάρχει και στο youtube). Επίσης, άσχετο, αλλά ο όχι νέος πια Maurizio Nichetti εμφανίζεται και στο Somewhere της Κόπολα ως ο ιταλός σκηνοθέτης Μαουρίτσιο Ρικέτι που βραβεύεται στη γελοία τελετή πριν από το Τζόνυ Μάρκο.