Khamushiye darya [Silence of the Sea] (2004) του Vahid Mousaian

Ο Σιά ένας Ιρανός που μένει για καιρό στη Σουηδία αφήνει τη Σουηδέζα γυναίκα του και τα ξανθά παιδιά τους για να πάει πίσω στο Ιράν, όπου πέθαναν οι γονείς του. Όμως δε μπορεί να μπει νόμιμα στη χώρα·  δε ξέρουμε ακριβώς γιατί, ούτε τί ήταν αυτό που τον έκανε να φύγει πριν από χρόνια. Έτσι πηγαίνει πρώτα στο νησί Qeshm του Περσικού Κόλπου, που είναι ζώνη ελεύθερου εμπορίου, και από κει προσπαθεί να περάσει απέναντι. Αυτό όμως είναι δύσκολο γιατί στο λιμάνι τα χαρτιά ελέγχονται προσεκτικά από τις αρχές. Δε μαθαίνουμε ποτέ τί ακριβώς θέλει να κάνει στο Ιράν, ποιοί είναι οι λόγοι που τον κάνουν να αφήσει τη βολεμένη ζωή στη Σουηδία- το όνειρο κάθε Ιρανού, και να διακινδυνέψει τη ζωή του. Ίσως τον περιμένει κάποιος ή κάποια, ίσως είναι πολιτικοί οι λόγοι. Το σίγουρο είναι ότι έχει μετανιώσει για την φυγή του και για την εγκατάλειψη των γονιών του και δεν είναι ευχαριστημένος με τη ζωή του. Αν η Σουηδία είναι ο (πλαστός) παράδεισος και το Ιράν η κόλαση από την οποία κάποτε ξέφυγε, το νησί αυτό είναι κάτι σαν καθαρτήριο. Στις ζωές των ανθρώπων που συναντά τυχαία εκεί, βλέπει τα στάδια της δική του ζωής, αλλά και το μέλλον που φαντάζεται για τον εαυτό του. Στο νησί συμβαίνουν και διάφορα σουρεαλιστικά γεγονότα, και παρεμπιπτόντως νομίζω ότι οι Ιρανοί σκηνοθέτες χρησιμοποιούν τα νησιά του Κόλπου για ότι σουρεαλιστικό τους κατέβει στο κεφάλι. Βοηθάνε βέβαια και οι περίεργες μάσκες που φοράνε οι γυναίκες για να μην ερεθίσουν τους άντρες, αλλά και οι δύσκολες συνθήκες ζωής, και το λαθρεμπόριο και η ανομία που φαίνεται να επικρατούν εκεί.

Η ταινία αρχίζει με ένα βίντεο όπου δυο ηλικιωμένοι κατηγορούν το γιο τους που τους άφησε μόνους. Συνεχίζεται για κάποια λεφτά με σκηνές από τη βιντεοκάμερα του Σιά καθώς γυρίζει τους δρόμους της πόλης του στη Σουηδία ενώ ακούγεται η συζήτηση με τη γυναίκα του που προσπαθεί να τον αποτρέψει απ'το να φύγει. Λίγο πριν φτάσει στο νησί κάποιος του λέει να κλείσει την κάμερα και τότε η ταινία γίνεται «κανονική». 

 

Μου άρεσε πολύ  η «Σιωπή της Θάλασσας» και δεν καταλαβαίνω γιατί είναι τόσο άγνωστη. Όπως διάβασα κι αλλού είναι κάτι σαν τη Γεύση του Κερασιού, χωρίς να χει όμως τη λιτότητα του τελευταίου. Οι διάλογοι είναι στα περσικά, σε μια διάλεκτο/γλώσσα που μοιάζει με τα περσικά και είναι η μητρική γλώσσα του Σιά και σ'αυτήν μιλάει με έναν παλιό φίλο του στο κινητό, και στα σουηδικά που μιλάει με τη γυναίκα και τα παιδιά του. Το τηλέφωνο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ταινία και προσθέτει στη σουρεαλιστική ατμόσφαιρα.