 |
| Ο πρωταγωνιστής Lars Hanson |
Ο « θρύλος του Γαίστα Μπέρλινγκ» είναι μια κλασσική ταινία του βωβού κινηματογράφου, η πρώτη σημαντική ταινία της Γκρέτα Γκάρμπο, και η τελευταία που ο Μάουριτς Στίλλερ γύρισε στη Σουηδία. Βρισκόμαστε στην επαρχία Värmland στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Γαίστα, είναι ένας νεαρός ιερέας που διώκεται από τη θέση του στην εκκλησία λόγω αλκοολισμού. Μαζί με άλλους αποτυχημένους άντρες ζει πλέον υπό την προστασία της πλούσιας «ταγματαρχίνας» μια ζωή ανεμελιάς και κραιπάλης, μέχρι που σκοτεινές δυνάμεις φέρνουν πλούτη και εξουσία σ'αυτόν και τους συντρόφους του.
Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Selma Lagerlöf, η οποία είναι σήμερα περισσότερο γνωστή για το θαυμαστό ταξίδι του Νιλσ Χόλγκερσον. Ο Γαίστα Μπέρλιγκ είναι ένας τυπικός χαρακτήρας στο σύμπαν της Λάγκερλεφ: είναι χαρισματικός και κερδίζει εύκολα την αγάπη αντρών και γυναικών, είναι όμως ταυτόχρονα αυτοκαταστροφικός και καταδικασμένος στην αποτυχία.
 |
| Η Ελίσαμπετ (Greta Garbo)παρηγορεί την Έμπα (Mona Mårtenson) |
Η ταινία είναι σχετικά μεγάλης διάρκειας, περίπου 3 ώρες, και γι' αυτό προβλήθηκε το 1924 σε δυο ξεχωριστά μέρη. Η αφήγηση δεν είναι γραμμική, στην αρχή έχει ένα μεγάλο φλας μπακ, όπου περιγράφεται ο πρώτος τραγικός έρωτας του Γαίστα με την αθώα Έμπα. Παράλληλα γνωρίζουμε την κόμισσα Ελίσαμπετ, που έχει παντρευτεί το αδερφό της Έμπα και που σταδιακά θα ερωτευτεί κι αυτή το Γαίστα. Εκτός από τις ερωτικές περιπέτειες του πρωταγωνιστή, υπάρχει και η ιστορία της ταγματαρχίνας που έχει κερδίσει την περιουσία της από έναν εραστή της και που την καταδιώκει κατάρα της μητέρας της.
 |
| Γκρέτα Γκάρπμο (Ελίσαμπετ) και Γκέρντα Λούντεκβιστ (ταγματαρχίνα) |
Σήμερα η ταινία είναι περισσότερο γνωστή ως το ντεμπούτο της Γκρέτα Γκάρμπο σε πρωταγωνιστικό ρόλο, στην εποχή της όμως ήταν μια ακριβή παραγωγή που απογοήτευσε τους κριτικούς, που μοιραία την συνέκριναν με το βιβλίο στο οποίο βασίζεται. Έτσι παρατήρησαν ότι οι περίπλοκοι ήρωες του βιβλίου μεταλλάσσονται σε αρχετυπικούς ήρωες αμερικάνικης ταινίας. Πολλοί δυσαρεστήθηκαν από τις αλλαγές στην πλοκή, και ειδικά το χάπι εντ - και περισσότερο απ'όλους η ίδια η συγγραφέας. Οι κακές γλώσσες λένε μάλιστα ότι η Λάγκερλεφ προτιμούσε να σκηνοθετήσει την ταινία ο συμπατριώτης της Sjöström. Τα εφέ όπως το κυνήγι των λύκων και η πυρκαγιά θεωρήθηκαν αποτυχημένα. Γενικά θεωρήθηκε μια «ταινία σαν τις δεκάδες άλλες που κυκλοφορούν σήμερα». Από τους ηθοποιούς μόνο η Gerda Lundequist που υποδύεται την ταγματαρχίνα πήρε ενθουσιώδεις κριτικές. Λίγοι, όπως η αναρχοσυνδικαλιστική εφημερίδα Arbetaren, είδαν στο πρόσωπο της Γκάρμπο μια νέα «ελπίδα για τον κινηματογράφο».
 |
| Η όμορφη Μαριάν, ο δεύτερος έρωτας του Γαίστα(Jenny Hasselquist) |
Προσωπικά πιστεύω ότι οι περισσότερες αλλαγές είναι πετυχημένες και αναπόφευκτες στην μεταφορά ενός τόσο ιδιαίτερου μυθιστορήματος. Το χάπι εντ μου φαίνεται κλισέ, αλλά το τέλος του βιβλίου είναι ότι πιο ξενέρωτο έχω διαβάσει: ο Γαίστα παντρεύεται την Ελίσαμπετ, αλλά ο γάμος τους είναι μάλλον εικονικός, και μαζί αποφασίζουν μέσα από τη σκληρή δουλειά να εξιλεωθούν για τις αμαρτίες τους. Παρεμπιπτόντως η θανάσιμη αμαρτία της Ελίσαμπετ είναι απλά ότι ερωτεύτηκε το Γαίστα (χωρίς να το εκδηλώσει) ενώ ήταν παντρεμένη με άλλον.. Μπορεί το τέλος να είναι τόσο άθλια προτεσταντικό- δε ξέρω πως αλλιώς να το περιγράψω- αλλά το υπόλοιπο μυθιστόρημα είναι πολύ ενδιαφέρον, κάποια κεφάλαια του είναι καταπληκτικά γραμμένα, κι ο κόσμος που περιγράφει είναι ένας μαγικός κόσμος, με καταραμένους χαρακτήρες, με έναν μυστηριώδη άντρα με δαιμονικές δυνάμεις, με λύκους, αρκούδες και κοράκια, τρελούς εφευρέτες και μάγισσες που έχουν ξεμείνει απ' την εποχή του Θωρ, και με μια ζωντανή, άγρια και εκδικητική φύση. Όλα αυτά μοιραία χάνονται στην ταινία, η οποία ακολουθεί απλά τις κεντρικές ιστορίες αγάπης του πρωταγωνιστή.
Το 1989 προβλήθηκε από τη σουηδική τηλεόραση μια μινι σειρά 6 επεισοδίων που είναι πιο πιστή στο βιβλίο, και που επίσης είναι αξιόλογη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου