Κυριακή 15 Μαΐου 2011

Ayneh [Mirror] (1997) του Jafar Panahi


Ένα κοριτσάκι με το χέρι στο γύψο βγαίνει από το σχολείο της και περιμένει τη μαμά της. Η μαμά όμως δεν έρχεται. Έτσι το κοριτσάκι προσπαθεί να γυρίσει μόνο του στο σπίτι. Ένας γνωστός μιας δασκάλας, το πηγαίνει στη στάση του λεωφορείου, όμως το λεωφορείο που παίρνει πάει στην αντίθετη κατεύθυνση. Κι εκεί που ετοιμάζεται να πάρει το σωστό λεωφορείο, συμβαίνει κάτι περίεργο: το κοριτσάκι τα παίρνει, λέει ότι βαρέθηκε να παίζει στην ταινία, βγάζει τον ψεύτικο γύψο, τους παρατάει όλους και φεύγει μόνο του για το πραγματικό του σπίτι. Έχει όμως ξεχάσει το μικρόφωνο πάνω της και ο Παναχί και το συνεργείο του την ακολουθούν από μακριά με την κάμερα, ενώ εμείς την ακούμε να μιλάει με περαστικούς να προσπαθεί να σταματήσει ταξί, να παζαρεύει με τους ταξιτζήδες, και την βλέπουμε να διασχίζει τους εφιαλτικούς δρόμους της Τεχεράνης μέχρι τελικά να φτάσει στο σπίτι της.
Η ταινία ξεκινάει σαν μια συνέχεια του "Άσπρου μπαλονιού",το κορίτσι που είναι μάλιστα αδερφή της πρωταγωνίστριας του μπαλονιού, περιφέρεται στους δρόμους προσπαθώντας να λύσει το δικό της πρόβλημα, ενώ γύρω της η ζωή συνεχίζεται. Η αλλαγή όμως που γίνεται στη μέση της ταινίας με ξάφνιασε. Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ στην αρχή πίστευα οτι είναι μια πολύ ρεαλιστική ταινία, στο δεύτερο μισό γίνεται πολύ πιο ρεαλιστική, ακόμα και το παιδί παίζει πολύ πιο φυσικά, κι αυτό κάνει το πρώτο μισό να φαίνεται ψεύτικο.
Στη διάρκεια της περιπλάνησης της μικρής Μινα, ακούγονται γύρω της "τυχαίες" συζητήσεις σχετικά με τη θέση της γυναίκας, ή με τον κύκλο της ζωής της, ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τον Παναχί. Πιο ενδιαφέρον βρήκα αυτό που λέει το κορίτσι, ότι έχει βαρεθεί να προσποιείται το αδύναμο και κλαψιάρικο παιδί που πρέπει να το πάρεις από το χέρι για να το παραδώσεις στον επόμενο ενήλικα: εκείνη πάει ήδη στη δευτέρα δημοτικού και ξέρει να κυκλοφορεί μόνη της. Να είναι αυτό νύξη του σκηνοθέτη για τον τρόπο που παρουσιάζονται οι γυναίκες στον κινηματογράφο, αδύναμες και απροστάτευτες, ανίκανες να πάρουν αποφάσεις; Η μήπως έχει βαρεθεί τη χρησιμοποίηση αξιαγάπητων συχνά ανάπηρων παιδιών στον Ιρανικό κινηματογράφο;
Επίσης είναι ενδιαφέρον οτι στη διάρκεια της ταινίας ακούγεται η ραδιοφωνική μετάδοση ενός αγώνα του Ιράν με την Κορέα (νομίζω). Αλλά είναι ενδιαφέρουσα και η ξενάγηση στα μέσα μεταφοράς της Τεχεράνης και στη χαοτική κυκλοφορία στου δρόμους της. Φυσικά γίνεται αναφορά και στα περίφημα αστικά λεωφορεία, όπου οι γυναίκες κάθονται πίσω και οι άντρες μπροστά, και ανάμεσα τους, στα παλιά λεωφορεία τουλάχιστον, υπάρχουν μεταλλικές διαχωριστικές μπάρες.

Δεν υπάρχουν σχόλια: